„საყვარელნო! ნუ ენდობით ყოველ სულს, არამედ გამოსცადეთ სულნი,
ღვთისაგან არიან თუ არა, რადგან ბევრი ცრუწინასწარმეტყველი გამოვიდა წუთისოფელში“.
(1იოან. 4,1)
ქვემოთ მოყვანილ ბროშურაში გვინდა გამოვთქვათ ჩვენი შეხედულება ბოლო დროს საზოგადოების გარკვეულ ფენებში გავრცელებულ წიგნებზე, სადაც მღვდელ გიორგი ბასილაძის სწავლებები და კერძო მოსაზრებებია გადმოცემული. ჩემს ხელთ არსებული გამოცემები „თავნი და ბოლონი იტყვიან: გიორგი“ და „ქართველობა ძნელია, მაგრამ აუცილებელი!..“ შინაარსობრივად და აზრობრივად თითქმის იდენტურია, ხოლო „ფეხითმოსიარულე“ წარმოადგენს მკითხველთა და მამა გიორგისთან მოსაუბრეთა, მათ შორის, სასულიერო პირთა შთაბეჭდილებებს.
გულისტკივილით უნდა ვაღიაროთ, რომ ამ გამოცემებში, კნინღა ოდენ გარეგნულად მართლმადიდებლურში, დაკარგულია სული სიფხიზლისა და განსჯისა და ხშირად რაღაც „სულიერი“ სენსაციების ძიებითაა გაჯერებული. თუ რატომ ხდება ერთიდაიგივე შინაარსის სხვადასხვა სახელწოდებით ტირაჟირება, ამაზე ჩვენს აზრს ბოლოს მოგახსენებთ; დასაწყისში კი მინდა მოკლედ მოგითხროთ ეკლესიის თანამედროვე საცდურთა შესახებ, რომელნიც წმიდა წერილში, მამათა სწავლებებში და თვით დედაეკლესიის მრავალსაუკუნოვან ისტორიაშია ასახული.
„გამოიფრდიდით ჟამთა, რამეთუ დღენი ბოროტნი არიან“, - ბრძანებს მოციქული, „ამისთვის ნუ იყოფით უგუნურ, არამედ გულისხმა-ჰყოფდით, რაი იგი არს ნებაი უფლისაი“ (ეფეს. 5, 16-17).
საქმე იმაში გახლავთ, რომ ჩვენ მოაქამომდე განვიცდით მებრძოლი უღმერთოებისაგან ეკლესიის დევნულობის შედეგებს. ეს გამოიხატება არა მხოლოდ და არა იმდენად დანგრეულ და შებილწულ სავანეებში, რამდენადაც იმაში, რომ ეკლესიის მატერიალური ბაზის აღდგენა გაცილებით იოლია, ვიდრე დამახინჯებული სულიერი აზროვნებისა; ყველაზე მძიმე დანაკლისი დევნულობისა გახლავთ ის, რომ ხალხს მოაკლდნენ ის რჩეულები, რომელთა შესახებაც უფალი ბრძანებდა: „თქვენ ხართო მარილი სოფლისანი“. ეს მარილი აკავებდა ამა სოფელს მთლიანად განხრწნისაგან. დღეს, ერთი შეხედვით, მშვიდობიანი დრო გვიდგას, მაგრამ სძინავს განა ადამის მოდგმის მტერს?! ეკლესიის დევნულობის შემდგომი „მშვიდობიანი“ პერიოდი განსაკუთრებით საფრთხილო და საშიშია. მამათა სწავლებით, ამ დროს ეკლესიაში სულიერი ბალასტის მოძალების დრო დგება. იწყება ძლიერი სულიერი განსაცდელები, ჩნდება ვაკუუმი, რომელიც რაღაცით უნდა შეივსოს და... ივსება კიდეც. წარმართობა და მიწიერება, რომელნიც დაუნდობლად ებრძოდნენ ეკლესიას პირველ საუკუნეებში და ეს იყო უპირატესად გარეგნული, სისხლიანი დევნა, მისი შეწყვეტის შემდეგ ეკლესიის კარიბჭის შიგნით აღმოჩნდნენ. პირველი საუკუნეების წმიდანები, მღვდელმთავრები, ღირსი მამები, მოწამეები ძალისხმევას არ იშურებდნენ, რათა განემტკიცებინათ ხალხი მართლმადიდებლურ სარწმუნოებაში, დაეცვათ ეკლესია და სამოციქულო მემკვიდრეობა წარმართული გნოსტიციზმის [1] რეციდივებისაგან.
ისტორიიდან ჩვენთვის ცნობილია, რომ როგორც კი იმპერატორ კონსტანტინეს დროს შეწყდა ქრისტიანეთა დევნა, ნიაღვარივით წამოვიდა ერეტიკული სწავლებები: არიანელობა, ნესტორიანელობა, მონოფიზიტობა და ა.შ. ერთი შეხედვით, თითქოს არაფერი უშლიდა ხალხს ხელს ეკლესიის ერთგულების შენარჩუნებაში, მაგრამ ამჯერად უკვე ეკლესიურ გარემოში წარმოიქმნებოდა და ახლაც წარმოიქმნება სხვადასხვა ჯურის განყოფანი და საცდურნი.
ღვთისმებრძოლობის მარწუხებიდან გამოსული საზოგადოების ერთი ნაწილი ფაქტიურად დაუბრუნდა წარმართული პერიოდის მაგიურ წარმოდგენებს. ეკლესიაში ისინი უკვე სასწაულთაძიების მანიით შეპყრობილნი მიდიან, ეძიებენ არა ქრისტესა და ცხონებას, არამედ ღვთისმსახურისაგან მოითხოვენ სასწაულებრივ თანადგომას რაიმე ცხოვრებისეული პრობლემის გადაწყვეტაში. ეს შეიძლება იყოს ჯანმრთელობასთან, სამსახურთან, პირად ცხოვრებასთან და სხვადასხვა ამბიციებთან დაკავშირებული პრობლემები. მათთვის მძიმე და მოსაბეზრებელ ტვირთად ჩანს ეკლესიური ცხოვრება. მათ სურთ მყისიერი პასუხი, პრობლემების სწრაფად გადაწყვეტა, მომავლის განჭვრეტა. ასეთი ზედაპირული სულიერი მოთხოვნილება წარმოშობს მიმწოდებელსაც, მოპასუხეს, მკურნალს, მომავლის მაცნეს და იკვრება ეს მოჯადოებული წრე.
ადამიანთა დღევანდელ სულიერ შიმშილს, დაუფიქრებლობისა და სიფხიზლის გარეშე, ნებისმიერი ცრუსწავლების გადაყლაპვა შეუძლია, როგორც სუროგატული საკვებისა, მაგრამ მოინელებს კი იგი ამას?
რაოდენ უცნაურადაც არ უნდა მოგეჩვენოთ, თანამედროვე ადამიანის სეკულარიზებულ [2] აზროვნებაში, რომელსაც დაკარგული აქვს რწმენა ერთი ღმერთისა, ძლიერდება რწმენა ზებუნებრივისადმი.
დღევანდელი საეკლესიო პრობლემები, რომელთა შესახებაც ვსაუბრობთ, როგორც ითქვა, არც მხოლოდ ქართულია და არც მხოლოდ თანამედროვე. მოხიბლულნი ყოველთვის საკმარისად იყვნენ; დროის ნიშანია ცდუნებათა ფართო რეგლამენტი და დიდი ტირაჟირება ერთი შეხედვით უბრალო ენით დაწერილი წიგნებისა. ხდება მავანი „ღირსი მამისა“ თუ „ღირსი დედის“, ახლადმოვლენილი ქარიზმატული „წმიდანის“ აფიშირება.
გამოუცდელი და ცნობისმოყვარე ადამიანი ადვილად ეგება ამ რეკლამირებული „წმიდანის“ ანკესზე, რომლის ვირტუალურ სახესაც ქმნიან ჭორიკანა ფსევდორელიგიური გამოცემები. ასეთი ადამიანისათვის დიდია ცდუნება, რომ ამდაგვარი უბრალო გზით, წაკითხვით, მონახულებით, რაღაც ღვთაებრივს ეზიარო, ან საკუთარსა თუ ქვეყნის მომავალში „შეიხედო“.
ამიტომაც დიდია დღევანდელ მოძღვართა პასუხისმგებლობა, რათა სულიერი სამწყსო მგლის კერძად არ იქცეს, როგორც დიდ პავლე მოციქული არიგებდა ტიმოთეს და მისი სახით ეკლესიის მოძღვართ: „გაუფრთხილდით მობარებულს, განერიდე ამქვეყნიურ ლაყბობას და ეგრეთწოდებული მოძღვრების უკუღმართ დებულებებს, ზოგიერთებმა რომ აღიარეს და რწმენას ჩამოშორდნენ...“ (1 ტიმ. 6, 20-21).
მაშ ასე, ჩვენ წინაშეა წიგნი: „თავნი და ბოლონი იტყვიან: გიორგი“. ჩვენ, ძირითადად, მისით ვიხელმძღვანელებთ, რამეთუ, როგორც შოთა იტყოდა, „მსგავსი ყველაი მსგავსსა შობს“.
პირველი, რასაც შევამჩნევთ, ესაა მამაოს სწავლების უკიდურესი ეგოცენტრიზმი, რომლითაც მისი წიგნების თითქმის ყოველი ფურცელია გაჯერებული, განსხვავებით მოციქულთა და ეკლესიის მესაძირკვლეთა სწავლებისა: „ვინაიდან ჩვენს თავს კი არ ვქადაგებთ, არამედ ქრისტე იესოს, უფალს; ხოლო ჩვენ თქვენი მონები ვართ იესოსთვის“ (2 კორ. 4,5).
„ვაინაიდან, ვისაც თავისი თავი რაიმე ჰგონია და არაფერიც არ
არის, ის თავის თავს ატყუებს“
(გალ. 6,3)
„ფასით ხართ ნაყიდნი, ნუ გახდებით ადამიანთა მონები“
(1 კორ. 7,23)
ესაა ლაიტმოტივი მამა გიორგის სწავლებისა და, რაღა დასაფარია, მისი სახით ეს „წმიდანი“ უკვე ნაპოვნია. ნამდვილად არ ვაჭარბებთ, ყველა გამოცემა, მისი საკუთარი მოწმობით, ამას ღაღადებს. ჩვენ შევეცდებით ამ „წმიდანობის“ გამორკვევას, ანუ დავადგენთ, თუ რას ნიშნავს მამა გიორგისეული „ნამდვილი“. მკითხველის ნებართვით, ამ ტერმინს „ნამდვილი“ ჯერ-ჯერობით წინწკლებში ჩავსვამთ, მისი ნამდვილი შინაარსის გარკვევამდე. ეს ყველაფერი მოხდება, რა თქმა უნდა, ეკლესიის ღირსთა და ღმერთშემოსილ მამათა სწავლებებსა და გამოცდილებებზე დაყრდნობით და კანონიკურ ეკლესიურ აქტებთან შედარებით.
გამოვყოფთ ორ ასპექტს: 1. როგორ მიაღწია მამაომ „ნამდვილობას“; 2. რა თვისებების მატარებელია და რას გვასწავლის „ნამდვილი“.
„ვაინაიდან შენ ამბობ: მე მდიდარი ვარ, გამვდიდრდი და არაფერი
მაკლიაო.
ის კი არ იცი, რომ უბედური ხარ და საცოდავი, ღატაკი, ბრმა და შიშველი“
(გამოცხ. 3,17)
„მთელი ცხოვრების მანძილზე დამჩემდა დღემდე - ამბობს მამა გიორგი - როცა კაცი უსამართლოდ მოგექცევა და გაწყენინებს, სამი დღე შეგიძლია გამოხატო და „დაემდურო“, მერე კი თავად უნდა შეურიგდე“. ჩვეულებრივ, ბრაზიანი კაცისათვის, ასეთი საქციელი სავსებით გასაგებია, მაგრამ „ნამდვილმა“ კი უნდა იცოდეს, რას ნიშნავს, „მზე ნუ დაჰვალს განრისხებასა თქვენსა“. მით უმეტეს, საკითხავია, ღმერთთან უწყვეტი „ჩართულობისა“ და გაღწევის პირობებში გულძვირობა რამდენად დასაშვებია?
მივადექით „ნამდვილის“ მთავარ მონაპოვარს - გაღწეულობას.
„წმინდანს გაღწეული აქვს ღმერთამდე და ცოდნა ღვთისგან აქვს!“ (გვ.119). ეს წინადადება რაღაც ფინიშის ხაზის გადაკვეთას გაგონებს. ნუთუ ეს მხოლოდ სპორტის მოყვარული ადამიანის უბრალო გამოხატულებაა თავისი სულიერი მდგომარეობისა?
„არის მეორე გარემოებაც იმისა, თუ რატომ მიაქვთ წმიდანებს ხორციელი ტანჯვები: წმიდანი, სულიერი განვითარების ახალ საფეხურზე გასაღწევად, აუცილებლად გადის ტანჯვას „გათიშულ“ მდგომარეობაშა, ანუ ჩვეულებრივი ხორციელი ადამიანის სახით. ამ დროს მას ისევე სტკივა, წყურია, შია, როგორც სხვა ცოდვილ ადამიანებს. ასეთ მდგომარეობაში ის წმიდანურ ძალას ვერ გამოიყენებს! როდესაც წმიდანს ცოდვილი გამოჰყავს რაიმე განსაცდელისაგან, ან კიდევ ცოდვისაგან, ის აუცილებლად გადის (იღებს თავზე) რაღაც საზის ტანჯვას და ისევე განიცდის მას, როგორც ჩვეულებრივი ადამიანი - წმიდანური ძალის გამოუყენებლად. წმიდანი იღებს რა ცოდვილის ცოდვებს, ისევე უნდა იტანჯოს ხორციელად, როგორც ის ცოდვილი, რომლის ცოდვაც თავს იდვა.
წმიდანური ძალით ის მხოლოდ დროში ამოკლებს ცოდვიღთს ტანეჯვას, იღებს რა ცოდვების დიდ მოცულობას ერთბაშად“ (გვ.112-113). რას ნიშნავს ეს „გათიშულობა“ და ვინ დაუდგინა მას ეს ახალ საფეხურზე გასაღწევად?
შემდეგ, მამა გიორგი: „ნაყოფში ჩამოსულ სულს უკვე აქვს ზეციური სამშობლო და მახსოვრობა. თუმცა დედამიწაზე მუცლად ჩამოსვლისას „ითიშება“ და მთელ მიწიერ ცხოვრებაში შეიძლება დარჩეს „გათიშული“. ხოლო გარდაცვალებისას - სხეულიდან გასვლის ჟამს გაეხსნება მისი ზეციური სამყოფელი. წმიდანებს კი ღმერთი მიწიერ ცხოვრებაშივე გაუხსნის ზეციურ მახსოვრობას. უნდა ითქვას ერთი რამეც: დღეს დედამიწაზე მცხოვრებ ყველა ადამიანს არა აქვს ზეციდან ჩამოსული სული!.. ყველაფერს აქვს თავისი დრო!.. ღმერთი და წმიდანები ბევრ რამეს მალავენ ისევ ადამიანთა საკეთილდღეოდ“ (გვ.223-224).
აი აქ კვლავაც ცდებით და სხვასაც აცდუნებთ მამაო. თქვენი ნამალავი და ნაპარავი თეოსოფიისა [3] და გნოსტიციზმის ნაზავს წარმოადგენს.
„გათიშულობა“ ე.წ. კარმულ უღელს წააგავს, „გაღწევა“ კი ასტრალში ან ნირვანაში, უპიროვნო აბსოლუტში გასვლას გვაგონებს.
ჩვენთვის, ეკლესიისთვის, დიდი ხნის ცნობილი ღვარძლია ეს ყოველივე. ძველი ტყუილი კი ახალ სიმართლედ ვერასოდეს იქცევა, რაოდენ მართლმადიდებლურადაც არ უნდა იყოს მიმიკრირებული. აქვე სახეზეა ქმედითი შეცდომა და გამეორება ჩვენი პირველწინაპრის ცდუნებისა - გაღვთიურებულიყო ღმერთის გარეშე. ახლა კი ეკლესიას და წმიდა მამებს მოვუსმინოთ; ადამიანის სულის პირველარსებობა, როგორც გნოსტიკური და ნეოპლატონური სწავლება ქრისტიანობის პირველივე საუკუნეებში დაგმობილი აქვს ეკლესიას.
გრიგოლ ნოსელი:
„რამდენადაც ადამიანი, შემდგარი სულისა და სხეულისაგან, ერთია, უნდა ვივარაუდოთ ერთი საერთო წარმომავლობა მისი შემადგენლობისა...“
„თითოეული ნაწილის შექმნისას არ წარმოქმნილა ერთი მეორეზე ადრე - არც სული სხეულზე ადრე და პირიქით“.
„ასე რომ არასამართლიანი იქნებოდა გვემტკიცებინა, რომ სული წარმოიშვა სხეულზე ადრე ან სხეული უსულოდ, არამედ ორივეს აქვს საერთო საწყისი...“
მაქსიმე აღმსარებელი:
„ყოველი რთული ბუნება, როგორც თვითონ, ასევე მისი კომპონენტები შედგებიან ნაწილებისაგან, რომელნიც ერთდროულად წარმოიშვნენ ამ ქვეყანაზე; ეს შემადგენელი ნაწილები თანადროულია ერთმანეთისა და ამ რთული ნუნენისა, რამდენადაც ისინი თანაარსებობენ ამქვეყნად თავიანთ გამოჩენაში (გამოვლინებაში). და არცერთი არ წინაუძღვის მეორეს დროში“.
გრიგოლი პალამა:
„...მხოლოდ სული ან მხოლოდ სხეული არ შეიძლება სახელდებული იქნას ადამიანად, არამედ ორივე ერთად, რამდენადაც ისინი ერთდროულად შეიქმნენ ღვთის ხატებად“.
რაც შეეხება მტკიცებულებას, რომ „დღეს დედამიწაზე მცხოვრებ ყველა ადამიანს არა აქვს ზეციდან ჩამოსული სული“, ამას მივყავართ დუალიზმამდე და სამყაროს ორ შემოქმედამდე ანუ ისევ გნოსტიციზმამდე და წარმართობამდე. ბერძნულ წარმართობაში ეს იყო პლატონური სწავლებების სახით, ხოლო ძველსპარსულ მითოლოგიაში და ზოროასტრიზმის კულტში დუალიზმი გამოიხატებოდა ორმუზდისა და არიმანის, კეთილისა და ბოროტის ბრძოლითა და თანაარსებობით.
მართლმადიდებლური ანთროპოლოგთს დაცვა მთელი სიმძფრით მიმდინარეობდა პირველი საუკუნეებისა და მსოფლიო კრებების პერიოდში. განსაკუთრებით რთული იყო გნოსტიციზმის იმ ფრთის წინააღდგომა, რომელმაც ეკლესიაში შემოაღწია ორიგენიზმის სახით.
553 წელს, V მსოფლიო კრებაზე დაგმობილი იქნა ორიგენეს, ევაგრეს და დიდიმის გნოსტიკური სწავლებები და ისინი განკვეთილი იქნენ ეკლესიიდან „ელინური მითების რესტავრაციის გამო“, როგორც ამას გვახსენებს I კანონი ტრულის (მეხუთე-მეექვსე) კრებისა (961 წ.).
სწორედ ამ მწვალებელი ევაგრეს ცრუსწავლება ამხილა სიმეონ სალოსმა სალოსურად და გადაარჩინა ეკლესია და მრავალი ქრისტიანი სულიერი დაღუპვისაგან.
სულის წინარეარსებობის გარდა მამა გიორგის სწავლებებში იგრძნობა სიმპატიები სულის მეტამფსიქოზის ანუ რეინკარნაციის მიმართაც. ესეც, ალბათ, „ნამდვილთა“ დაფარული ცოდნაა.
238-ე გვერდზე გიორგი პაპუაშვილის „შორეული ციალიდან“, შეკითხვის სახით მოჰყავთ ციტატა, საიდანაც ანტონ კათალიკოსს მიაწერენ რეინკარნაციის ანუ სულთა გადასახლების სწავლების მიმდევრობას და ითხოვენ განმარტებას.
მამაო სოფისტურად ირიდებს პასუხს; არც ამ ცრუსწავლებას ამხილებს, ბოლოს კი ასკვნის:
„...ისე, დღეს მეცნიერები ადასტურებენ პარალელური სამყაროების არსებობას, განზომილებებს, დროის მდინარეს, ორეულებს და ბევრ სხვა რამესაც!.. თუმცა სამყაროს მოწყობის საიდუმლოება ნამდვილებს გაცილებით ადრე და უფრო ღრმად ჰქონდათ გახსნილი, ვიდრე თანამედროვე მეცნიერებს!..“.
ხოლო წიგნში „ძალა და თავისუფლება“, მორიგი დემარშის დროს, პირდაპირ აცხადებს:
„- მე იცით ვინა ვარ?!.. თუმცა ახლა ამას თქვენ რას გაიგებთ!!! მე კი ვიცი ვინცა ვარ!.. აგერ, ხელის გულზე მაქვს ნიშანი. ზედ მაწერია ღმერთიდან, რატომ ვიძახი ამას. ჩემი სული გუშინდელი არ არის; ეს სული დიდი ხანია, რაც იბრძვის საქართველოსთვის. ამას მე სიმართლეს ვიძახი და არც არავრთვის საქართველოში არა მაქვს ეს დასამტკიცებელი, არც ნამდვილებთან და ცოდვილებთან, მით უმეტეს!..“ (გვ.112). .
ყველა მის წიგნში ცოდვილები მდაბალ კასტას წარმოადგენენ, ხოლო ნამდვილები „ეზოთერული“, ელიტარული ცოდნით აღჭურვილ გაბღენძილ მოღვაწეებს. აბა გაბედოს ვინმემ და იგი წმიდანად ვერ შეიცნოს?!
„- სად არიან წმიდანებიო?.. და თუ არიან, რას გვემალებიან? რატომ არ გვეხმარებიანო?“ (გვ.78) - უსვამენ კითხვას; მდაბიოს, მიუხვედრელსა და ცოდვილს, დამეთანხმებით, აქვს ამ შეკითხვის უფლება... მაგრამ როგორ იქცევა „ნამდვილი“? რა თქმა უნდა ისე, როგორც „ნამდვილი“ უნდა მოიქცეს:
„- ნახეთ, რას მეკითხებოდა?!.. მინდოდა მეხეთქა ცხვირში, რადგან მას წმიდანები კი არ აინტერესებდა, არამედ ბოროტის ძალით ჩემთან დავა უნდოდა!..“ (იქვე).
გულში კი ალბათ ფიქრობდა, რომ შემკითხველის შექმნაში, ღმერთო შემინდე, უფლის ხელი არ ერია.
ისე, არც ეს სწავლებაა ორიგინალური, როგორც ზემოთაც ითქვა. ებრაელებს მიაჩნდათ და ნაწილს ახლაც მიაჩნია, რომ მხოლოდ ისინი არიან ღვთის განსაკუთრებული ქმნილებები ხოლო დანარჩენი ადამიანები დაბალი რანგის სულების შემოქმედებას წარმოადგენენ. რაბინთა სწავლებები სავსეა ასეთი დეფინიციებით.
ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ „ნამდვილს“ მოწაფე ხომ უნდა ჰყავდეს. საინტერესოა, როგორია „წმიდანი“ მასთან მიმართებაში?
„წმიდა ბერს შეუძლია მის სულიერ მოწაფეზე ილაპარაკოს სხვებთან „ათასი რამ“. მაგრამ ერთი იცოდეთ - მას სულ სხვა საუბარი აქვს პირადად თავის მოწაფესთან და - შემდგომ წითელი კურსივით მოსდევს - სულიერი მოწაფისთვის სავალდებულოა არა ის, თუ რას ამბობს მისი მოძღვარი მასზე სხვებთან, არამედ ის, თუ რას ეუბნება მას საიდუმლოდ!“ (გვ.148-149).
ე.ი. დასკვნა: „ნამდვილი“ აქ ფორმით ქრისტიანულია, შინაარსით წარმართულ-გნოსტიკურ-იუდაურ-თეოსოფიური. ნუთუ მოციქულებიც ასე იქცეოდნენ მოწაფეებთან და ხალხთან მიმართებაში? გამოდის, რომ ისინი ორ პარალელურ ეკლესიას აარსებდნენ: ეზოთერულს და ეგზოთერულს, ანუ ეკლესიას ორმაგი სტანდარტებით: გარეგნულს, საყოველთაოს და შინაგანს, მხოლოდ განდობილთათვის ცნობილს. ნუ იყოფინ!
გალატელთა მიმართ ეპისტოლეში პავლე მოციქული ასეთი შემთხვევბისათვის გვაფრთხილებს:
„მაგრამ თუნდაც ჩვენ ან ანგელოზმან ზეციდან გახაროთ არა ის, რასაც ჩვენ გახარებდით, შეჩვენებულ იყოს იგი.
როგორც უკვე ვთქვით, ახლა კვლავ ვამბობ: თუ ვინმემ გახაროთ თქვენ არა ის, რაც მიიღეთ, შეჩვენებულ იყოს“ (გალ. 1,8-9).
მაშასადამე, არა ორი პარალელური ეკლესია, არამედ, ღმერთო უშველე, ორმაგი შეჩვენება ყველა ასეთ ცრუმოძღვარს.
იოანე მახარებელიც გვაფრთხილებს ასეთებზე:
„ისინი ჩვენგან გავიდნენ, თუმცა ჩვენგანნი არ ყოფილან; ვინაიდან ჩვენგანნი რომ ყოფილიყვნენ ჩვენთანვე დარჩებოდნენ; მაგრამ ამით გახდა ცხადი, რომ ყველანი როდი არიან ჩვენგანნი“ (1იოან. 2,19).
ზემოთ უკვე ითქვა, რომ ასეთი სამწუხარო მოვლენები დამახასიათებელია მებრძოლი ეკლესიისათვის (მე აქ აღარ განვმარტავ. მკითხველისათვის, ალბათ, ცნობილია, თუ რას ნიშნავს მებრძოლი და მოდღესასწაულე ეკლესია. გაურკვევლობის შემთხვევაში ამას ნებისმიერი მოძღვარი აგიხსნით).
რა მოვლენაა ეს?
ზოგიერთი ინიციატივიანი, ასაკოვანი სასულიერო პირისათვის დამახასიათებელია არარეალიზებული ძალების „ფსევდო-სულიერ“ კალაპოტში მიშვება და პოპულიზმი; ნაყოფად კი მართლმადიდებლურად შეფუთული თეოსოფია, ექსტრასენსორიკა და სხვადასხვა ჯურის წარმართობა თუ აღმოსავლური სწავლებები. ეს გიგანტომანია, „მანია გრანდიოზა“, სწორედ არაეკლესიური სწავლებებისათვისაა დამახასიათებელი. მათი მიზანია გაგვაოცოს, შეგვაძრწუნოს და რა თქმა უნდა, ბოლოს როგორც შედეგი, მიგვაქციოს ზურგით ეკლესიისაკენ. ჩვენს შემთხვევაში სახეზეა ასეთი სურათი: ცოტა ღვთისმეტყველება, ცოტა პატრიოტიზმი, ცოტა მისტიკა, ცოტა არტისტიზმი, ცოტა ისტორია, ცოტა ორატორობა, ცოტა მეზღაპრეობა, ცოტა მელექსეობა, რაც მთავარია, დიდი ლიქნი, ზედ მარილად მოყრილი თეოსოფოსობა და გნოსტიციზმი, ცხადად თუ დაფარულად და სწავლებაც გამომცხვარია. თუმცაღა ნებისმიერი ჩამოყალიბებული მრევლისათვისაც კი ცხადია, თუ რაოდენ მლაშეა სულიერად ეს სწავლება.
რა თქმა უნდა, მასში სრულიად დარღვეულია ღირებულებათა იერარქია (როგორც პატრიარქი ბრძანებს, ღირებულებათა იერარქიაა დაღმავალი ხაზით: ღმერთი, სამშობლო, ადამიანი). რას ვიზამთ, „ნამდვილი“ ჩარჩოებს არ ექვემდებარება. იგი ყველაფერზე იხსნის პასუხისმგებლობას.
როგორც ზემოთ ითქვა, ძველი ტყუილი ახალ ჭეშმარიტებად ვერ იქცევა. როგორადაც არ უნდა იყოს შენიღბული და მიმიკრირებული, კუდი და რქები მაინც უჩანს. წმიდა ეგნატე ბრიანჩანინოვი კი გვაფრთხილებს, რომ „სულის დაღუპვა შეუძლია ერთ აზრსაც კი, რომელიც შეიცავს რაიმე სახის ღვთისმგმობელობას, უცოდინართათვის ერთი შეხედვით მსუბუქსა და გაუცნობიერებელს“.
ჩვენ კი უკვე გამოვკვეთეთ „ნამდვილის“ ზოგიერთი ნიშანთვისება: შენიღბულარა, ტყუილი (ცრუსწავლებათა მართლმადიდებლურად გასაღება), უკიდურესი ამპარტავნება, რაც იმაში გამოიხატება, რომ ხიბლის იმ სტადიაში იმყოფება, რომ მზად არის ღვთის წინაშე ცრუმოწმეობისათვისაც კი; ლიქნი მისდამი კეთილად განწყობილი ადამიანების მიმართ, ადამიანური გრძნობების, მიდრეკილებების, სიმპატიების ელემენტარულ ექსპლუატაციაში და შედეგად საკუთარი თავის შეგნებულ თავსმოხვევაში, ვითარცა მოძღვრისა და გულთამხილავისა. რა გაეწყობა?.. დროის ნიშანია იმიჯზე მუშაობა. აქ კი ყველას უკიდურესი სიფრთხილე გვმართებს; თუ რეკლამირებული, ხორციელი საკვების მიღებაზე ვფრთხილობთ, მით უმეტეს ეკუთვნის ეს სულიერს. აქ კი, როგორც თვალნათლივ ჩანს, სახეზეა სრული სულიერი დალტონიზმი. „ფასით ხართ ნაყიდნი; ნუ გახდებთი ადამიანთა მონები“ (1კორ.7,23), გვაფრთხილებს მოციქული ამ შემთხვევისათვის.
მამა გიორგისეული „გაღწევა“ ეკლესიურ ენაზე ღმერთშემოსილობას ნიშნავს; უფრო ზუსტნი რომ ვიყოთ, მამაოს თეოზისის, განღმრთობის საწინააღმდეგოდ შემოაქვს თეოსოფიური ტერმინი - „გაღწევა“.
რას უნდა ნიშნავდეს იგი?
თეოსოფიური სწავლებით, ადამიანი, როგორც ქმნილება, რამოდენიმე სხეულისაგან შედგება. ესენია: მიწიერი, ანუ მატერიალური, მშვინვიერი, მენტალური, ასტრალური და სულიერი. ადამიანის არსი არის მისი სული, ხოლო დანარჩენი სხეულები მხოლოდ დროებითი გარსია, რომელნიც მოსავენ და ხშირად ბოჭავენ კიდეც მის სულს. ადამიანის სული ღმერთის, ამ შემთხვევაში, უპიროვნო აბსოლუტის, იდენტურია. „ნამდვილმა“ თავისი ძალისხმევით, შიმშილით (ამაზე შემდეგ გვექნება საუბარი), „ტანჯვით“, და ა.შ. სპეცმეთოდებით უნდა გააღწიოს ანუ თავი დააღწიოს ზემოთ ჩამოთვლილი შემბოჭველი გარსების ტყვეობას... სული „გააღწევს“ ღმერთამდე ანუ სული ხდება ღმერთი. ეს შეიძლება მოხდეს ერთ ადამიანურ ცხოვრებაში ან კვლავდაბადების რამოდენიმე ციკლის გავლის შემდეგ. ბოროტი წარმომავლობის სულები კი შეიძლება „ბოროტ“ ცხოველებად, მაგალითად, ვირთხებად მოგვევლინონ.
აქედან მოდის მამაოს სწავლება სულისაგან წარსულის გახსენების შესახებ და კიდევ, ღმერთო შეგვინდე, რიგი წმიდანებისა თუ საერო მოღვაწეების ბუნებით ღმერთობის შესახებ. მამაოსათვის ისევე როგორც თეოსოფთათვის, უცხოა პიროვნული ღმერთის ცნობა, გაღვთიურება ორი პიროვნების, ღმერთისა და ადამიანის სინერგიული ერთობაა და, რაც უმთავრესია, გაღვთიურება მხოლოდ და მხოლოდ ღვთის წყალობა და საბოძვარია გულშემუსვრილი და დამდაბლებული ადამიანის მიმართ და იგი განუზომლად აღემატება ნებისმიერ ადამიანურ თუ ადამიანის თაობათა ნებისმიერ ღვაწლსა და შრომას.
„გაღწეულს“ არ სჩვევია ადამიანური სისუსტეები, იგი თურმე ავადაც არ ხდება. თუ ხდება, ესეც სხვათა ცოდვების ზიდვის გამოა თურმე. მოკლედ, „გაღწეული“ ლამის არსთაგამრიგეა და საკუთარ თავს, მოწევნული უძლურებების გამო, ხშირად გვაყვედრის კიდეც. მოირგებს რა „გაღწეული“ ანუ „ნამდვილი“ სრული თავისუფლების მანტიას, ზოგ მოწინააღმდეგეს საავადმყოფოში აგზავნის, ზოგს სულაც ჯოჯოხეთში ან მოუსავლეთში. ამიტომაც „ნამდვილი“ საკუთარ ძალაზე ლაპარაკობს და არა ღვთის მადლსა და წყალობაზე. „ნამდვილისათვის“, რა თქმა უნდა, უცხოა და არაფერს ნიშნავს ჩვენი უფლის ტკბილი სიტყვები: „წყალობა მნებავს და არა მსხვერპლი“.
მოვუსმინოთ მამა გიორგის:
„წმიდანს თავის მდგომარეობაში არც სტკივა და არც შია. როგორ შეიძლება, მას სტკიოდეს, როცა შეუძლია, გაქრეს და გაჩნდეს. შეუძლია, გაჩნდეს რამდენიმე კილომეტრის მოშორებით და არა მხოტოდ სულით, არამედ ხორციელადაც. აი, ასე ფლობენ წმიდანები დროს, სივრცეს და საკუთარ სხეულს. მაგრამ წმიდანები დედამიწაზე ჩამოდიან სატანჯველად - ადამიანთა გადასარჩენად“. (გვ.114).
„საზოგადოების წარმოსახვის ჩარჩოებში მომწყვდეული წმიდანი, რა თქმა უნდა, არ იყო რეალური წმიდანის სახე. წიგნებში იწერებოდა წმიდანის ცხოვრებისა და მოღვაწეობის ის მხარე, რომელიც ესმოდა საზოგადოებას, ხოლო ის, რაც არ ესმოდა და მიუღებელი იყო მისი წარმოსახვისათვის - არ იწერებოდა“ (გვ.125).
„დიდი წმიდანი ფლობს დროს, სივრცეს და მატერიას. ცოდვილის გაწმენდა მხოლოდ შეგონებით შეუძლებელია ცოდვილი იწმინდება სულზე ძალის უშუალო ზემოქმედებით სულს ქმედების წმიდა ცეცხლი უნდა შეეხოს!“ (გვ.129).
„წმიდანები მარტო კეთილები კი არ არიან, არამედ სასტიკებიც. წმიდანებს მხოლოდ განკურნება კი არ შეუძლიათ, სენის შეყრაც ძალუძთ. წმიდანებს მხოლოდ ნუგეშანისცემა კი არ შეუძლირი, შიშის ზარისცემაც ძალუძთ. წმიდანები მხოლოდ მშვიდობისმყოფელნი როდი არიან. ისინი უძლეველი და დაუნდობელი მეომრებიც არიან. თქვენ თქვენი ავადმყოფური და ცოდვით დაბნელებული გონებით წარმოსახულ წმიდანებს ეძებთ. ასეთები ნამდვილეხი არ არიან!“ (გვ.80-81).
„ერთხელ „შუაღამიანის“ ლოცვისთვის გავიღვიძე და ვხედავ, სამი ვირთხა დიდი გულმოდგინებით ღრღნიდა ჩანთას, სადაც სახარება მედო. მივხვდი, ვინები მგავდა „სტუმრად!..“ ჰოდა, ქრისტეს სახელით ვუბრძანე ნამდვილი სახე გამოეჩინათ!.. გამოაჩინეს კიდეც: ჩემს წინ სამი კაცი აღიმართა!.. ისინი დიდხანს არ ეშვებოდნენ ეკლესიას!.. ჰოდა, იმ ღამით ჩამიგდო ღმერთმა ხელში!.. ეს ვისთვის მეთქვა?! ვინ დამიჯერებდა?! - არავინ! - უფრო მეტი, გიჟად გამომაცხადებდნენ და „ფსიხუშკაში“ გამაქანებდნენ!.. ორი, იმ სამი კუდიანიდან, დღესაც ცოცხალია ფიზიკურად!.. თუმცა, ეკლესიას მოსცილდნენ!.. ისინი თავისი სიკვდილით უნდა აღესრულონ!.. მაშინ ღმერთი განამწესებს მათ, სადაც ჯერ არს!.. მე შემეძლო დამეხოცა მაშინ, როცა ვირთხის სხეულით იყვნენ!.. მაგრამ ვიცოდი, ვინებიც იყვნენ!.. ეს მათ თვითონაც აწყობდათ!.. ამით ისინი გაიხანგრძლივებდნენ სულიერ ყოფას სხვა სხეულში!..“ (გვ.300).
და სხვა უამრავი ამდაგვარი.
მკითხველს თავი ჯადოსნურ ზღაპარში ეგონება და მართლაც ეს ყველაფერი მხოლოდ ზღაპართმეტყველება გახლავთ. მას არაფერი აქვს საერთო რეალობასთან და მითუმეტეს მართლმადიდებლობასთან.
თუკი „ნამდვილს“ შეუძლია დროისა და სივრცის მართვა და გაქრობა და სხვა ადგილას გაჩენა, ცხადია, იგი დროშიც მოგზაურობს. „ნამდვილი“ მიმოჰქრის წარსულსა და მომავალში. ე.ი. მას ისტორიიდანაც უნდა ვიცნობდეთ. ყოველ შემთხვევაში ასე სჯერა მამა გიორგის და ამას დრომდე არ გვიმხელს. ჩვენ კი გვაქვს სერიოზული ეჭვი, რომ მას თავი, ღმერთო შემინდე, გიორგი ბრწყინვალე ჰგონია, მისი ახალი რეინკარნაციული სახით. ეს, რა თქმა უნდა, აბსურდია და დედაბრული ზღაპრები, მაგრამ მამაოს პოპულარობაც სწორედ იმაშია, რომ აბსურდი ეკლესიურ სწავლებად გაასაღა და მიმდევრებიც გაიჩინა.
ამის შესახებ გვაფრთხილებდა პავლე მოციქული ქრისტიანობის გარიჟრაჟზე:
„ამრიგად, გიმოწმებ ღვთისა და ქრისტე იესოს წინაშე, რომელიც განიკითხავს ცოცხლებსა და მკვდრებს თავისი მოსვლითა და თავისი სასუფევლით... ვინაიდან დადგება დრო, როდესაც საღ მოძღვრებას არ მიიღებენ, არამედ თავიანთი გულისთქმებით ამოირჩევენ ყურის მაამებელ მასწავლელებს. ჭეშმარიტებას აარიდებენ ყურს და ზღაპრებისაკენ მიმართავენ“ (2ტიმ.4,1-4).
„გაღწევის“ მითის საწინააღმდეგოდ დავიმოწმებთ თვით უფლის სიტყვებს:
„არავინ ასულა ცაში, გარდა ციდან ჩამოსული კაცის ძისა, რომელიც ზეცაშია“ (იოან. 3,13).
შემდეგ, პავლე მოციქული გვიდასტურებს:
ღმერთი „მკვიდრობს მიუწვდომელ ნათელში, რომელიც არავის უხილავს ადამიანთაგან და არც ძალუძს მისი ხილვა“ (1ტიმ. 6,16).
„ღვთისა არავინ არაფერი იცის, გარდა ღვთის სულისა“ (1კორ. 3,11).
გადავინაცვლოთ წმიდა მამებთან:
ათანასე დიდი:
„ღმერთი, თავისი არსით, ყველაფრის გარეთაა, მაგრამ თავისი ძალის მოქმედებით ის ყველაფერშია“.
ბასილი დიდი ადასტურებს:
„არავის არასოდეს უნახავს ღვთის არსი, მაგრამ გვწამს, რომ ის არსებობს, რადგან განგვიცდია მისი ენერგიის გამოვლინება“.
ღვთის არსისა და ენერგიების შესახებ მართლმადიდებლური პოზიციის დაცვა იყო წმიდა გრიგოლი პალამას ცხოვრებისა და მოღვაწეობის მთავარი მიზანი. მის სამოღვაწეო პერიოდს ეკლესიამ პალამისტური ომების ეპოქაც კი შეარქვა.
„ღვთის არსში იგულისხმება მისი მყოფობა ჩვენი გაგების მიღმა, მის ენერგიებში კი - მისი ჩვენთან ახლოს მყოფობა. რადგან ღმერთი საიდუმლოა, რომელიც ჩვენი გაგების მიღმაა, ვერასოდეს შევიცნობთ მის შინაგან არსებას, არც ამ ცხოვრებაში და არც მომავალ, საუკუნო ცხოვრებაში. თუ შევძლებდით ღვთიური არსის შემეცნებას, ეს ნიშნავს, რომ ჩვენ ისევე გვეცოდინებოდა ღმერთი, როგორც მან იცის საკუთარი თავი; ამას კი ვერასოდეს შევძლებთ, რადგან ის შემოქმედია, ჩვენ კი - ქმნილებები. ღვთის შინაგანი არსი სამუდამოდ ჩვენი წვდომის მიღმაა, მაგრამ მისი ენერგიები, მადლი, სიცოცხლე და ძალა მთელ სამყაროს აღავსებს და უშუალოდ მისაწვდომია ჩვენთვის.
ასე რომ, არსი აღნიშნავს ღვთის უკიდურეს ტრანსცენდენტალურობას; ენერგიები კი - მის იმანენტურობასა და ყველგანმყოფობას.
არასწორი იქნებოდა გვეფიქრა, რომ „ენერგიები“ რაღაც „ნივთიერია“, რომელსაც ღმერთი გვაძლევს, ასევე შეცდომა იქნებოდა ამ ენერგიების ღვთის „ნაწილად“ მიჩნევა. ღმერთი არის მარტივი და დაუნაწევრებელი და არ აქვს ნაწილები. არსი აღნიშნავს მთლიან ღმერთს, როგორიც თვითონ არის; ენერგიები აღნიშნავს მთლიან ღმერთს, როგორიც მოქმედებაშია. ამგვარად, არსისა და ენერგიების განსხვავება საშუალებას გვაძლევს განვაცხადოთ, რომ მთლიანი ღმერთი მიუწვდომელია და ამავდროულად, მთლიანმა ღმერთმა სიყვარულის გამო თავისი თავი ადამიანისათვის მისაწვდომი გახადა.
ღვრიურ არსსა და ღვთიურ ენერგიებს შორის ასეთი განსხვავების საფუძველზე შეგვიძლია დავადასტუროთ, რომ შესაძლებელია, ღმერთსა და კაცს შორის პირდაპირი მისტიკური ერთობა, რასაც ბერძენი მამები ადამიანის თეოზისს, მის „განღმრთობას“ უწოდებენ, მაგრამ გამოვრიცხავთ ამ ორს შორის რაიმე პანთეისტურ გაიგივებას, რადგან ადამიანი მონაწილეობს ღვთის ენერგიებში და არა არსში, მათ შორის არის ერთობა, მაგრამ არა შერევა ან აღრევა. თუმცა, ღვთიურთან „გაერთიანებული“ ადამიანი მაინც ადამიანად რჩება, ის ამ დროს კი არ შთაინთქმება ან ქრება, არამედ მასა და ღმერთს შორის მუდმივად არსებობს „მე-შენ“ ურთიერთობა, როგორც პიროვნებისა პიროვნებასთან.
ასეთია ჩვენი ღმერთი: შეუცნობადი თავისი არსით და, ამავე დროს, შეცნობადი თავისი ენერგიებით; ის ყველაფერ იმის მიღმაა და მაღლაა, რაც შეგვიძლია ვიფიქროთ და გამოვხატოთ მის შესახებ და მაინც უფრო ახლოსაა ჩვენთან, ვიდრე ჩვენი საკუთარი გული“ (მიტროპოლიტი კალისტე უეარი).
ასე რომ „გაღწევა“ გარეგნულადაც და შინაარსობრივადაც უკიდურესად კადნიერი ტერმინია. ღმერთი ყველგანმყოფია და იგი არავის უქმნის დაბრკოლებებს მასთან მისაღწევად. ეს დაბრკოლება თავად ადამიანის ამპარტავნებაა. წმიდა მამების საერთო აზრით, ყველაფერი შეიძლება ჰქონდეს მოხიბლულს, გარდა სინანულისა. მხოლოდ და მხოლოდ სინანულითაა შესაძლებელი იმ კედლის გადალახვა, რომელიც ჩვენი პირველწინაპრის შეცოდების გამო ღმერთსა და ადამიანს შორის აღიმართა.
წმიდა ეპისკოპოსი ეგნატე ბრიანჩანინოვი წერდა:
„სულის ტაძრის კარს პირველი მადლისმიერი გლოვა აღებს, იგი განბანს და განასპეტაკეხს სულს იმ ნიჭების მისაღებად, რომლებიც სულიერი კანონების თანახმად გლოვას მოსდევს. ხორციელი კაცი ვერაფრით, ვერავითარ შემთხვევაში ვერ წარმოიდგენს სულიერ მდგომარეობებს; მან არც კი იცის, რა არის მადლისმიერი გლოვა: ამ მდგომარეობის შეცნობა მხოლოდ გამოცდილებით არის შესაძლებელი. სულიერი ნიჭები საღმრთო სიბრძნით გაიცემა და ეს სიბრძნე ზრუნავს, რომ სიტყვიერმა ჭურჭელმა, რომელმაც ესა თუ ის ნიჭი უნდა მიიღოს, შეძლოს მისი დატევნა. ახალი ღვინო ხეთქავს ძველ ტიკებს (მათ. 9,17)! ისიც შენიშნულია, რომ ჩვენს დროში სულიერი ნიჭები უდიდესი ზომიერებით გაიცემა - იმ უძლურების შესაბამისად, რომელსაც მთელი საქრისტიანო მოუცავს. ეს ნიჭები მხოლოდ ცხონებისთვის არის საკმარისი. და პირიქით: „ცრუ წარმოდგენა“ უზომო სიუხვითა და საოცარი აჩქარებით არიგებს თავის „ნიჭებს“.
აქვე მოვიყვანთ X საუკუნის დიდი მისტიკოსი მამის, წმიდა სიმეონ ახალი ღვთისმეტყველის შეგონებებს:
„ადამიანი, რაც უფრო მორჩილია, განაქიქებს საკუთარ თავს, არ მიიჩნევს გადარჩენის ღირსად, ტირის და აფრქვევს ცრემლებს გამუდმებით, ამის სანაცვლოდ, გულში ეღვრება სულიერი სიხარული და იმავდროულად ესახება იმედიც უტყუარ დასტურად გადარჩენისა“ (საღვთისმეტყველო და სამოღვაწეო თავნი,8).
„ყბედსა და მოჩვენებითს ხომ უგანათლებულესად და სულიერად თვლიან, ხოლო სიტყვაძვირსა და წყნარს პირუტყვად და ენაბრგვილად სახელდებენ.
სულიწმიდაზე მოლაყბეთაგან, დიდად გონიერნი და დემონური სიამაყით მზვაობარნი მაღალფარდოვნად და ომახიანად მსჯელობენ და მათი სიტყვები განცვიფრებას უფრო იწვევს, ვიდრე გულაჩვილებასა და სინანულს. მას, ვინც დოლაბივითაა წყალმარჩხ მდინარეში, მუცლით მეზღაპრეა ან ვაი მეცნიერი და სულის ხსნის ამბებზეც აბდაუბდად მიედმოედება, აქებენ და ადიდებენ. ამგვარად, მათ შორის არავინ ჩანს იმდენად კეთილგონიერი, რომელსაც საქმის ვითარების რეალურად შეცნობა და წარმოჩენა შეეძლოს“ (საღვთისმეტყველო და სამოღვაწეო თავნი, 27-28).
ღმერთი, თავისი მადლით ანუ საღვთო ენერგიებით, მოქმედებს, როგორც აბსოლუტურად თავისუფალი (და არა პროგნოზირებადი) პიროვნება და შეუზღუდავია ნებისმიერი „გაღწევადობითა“ თუ „გაღწეულით“.
„სულიწმიდით დაწინდვა მათთვისაც ძნელად ასახსნელია, ვინც იგი მოიხვეჭა, რამეთუ მისაწვდომიცაა და მიუწვდომელიც, ხელშესახებიც და ხელუხლებელიც, ხილულიც და უხილავიც; აცხოვრებს, ამეტგველებს და ამოძრავებს იმას, ვის სხეულშიაც ჩასახლდება, თითქოს საიდუმლო სამალავიდან ამოფრინდაო, ისე სტოვებს მათ და კვლავ უბრუნდება მოულოდნელად. აქედან გამომდინარე, შეიძლება დავასკვნათ, რომ მუდმივად როდი ჩასახლდება სულიწმიდა ამა თუ იმ პიროვნებაში, არამედ დროებით და მისი ამგვარი მოგზაურობა იმაზე მიანიშნებს, რომ ადვილი შესაძლებელია უკან აღარასოდეს დაბრუნდეს“ (საღვთისმეტყველო და სამოღვაწეო თავნი, 53).
მავანი იკითხავს, რა საჭიროა ეკლესიის მოძღვართა და წმიდანთა ამდენი მოხმობა, მამა გიორგი ხომ უბრალოდ, „ჩარჩოების“ გარეშე ლაპარაკობსო. მოყვასნო, ჩემი პასუხიც სწორედ ის გახლავთ, რომ ეკლესიის წმიდა მამები საოცრად ერთსულოვანნი არიან საღვთისმეტყველო საკითხებში, მითუმეტეს ისეთში, რასაც თეოზისი, ადამიანის გაღვთიურება ჰქვია; და არც შეიძლება სხვანაირად ყოფილიყო; მათში ხომ ერთი სული მოქმედებდა. შემდეგ, თუ „ჩარჩოებად“ ეკლესიის დოგმატებს ვგულისხმობთ, მათ გარეშე ეკლესია იმ უგალავნო ციხეს ემსგავსება, სადაც თავისუფლად დათარეშობენ მტრული ძალები. ე.ი. ციტადელი უკვე აღებულია. ასეთივე ბოლო აქვს ლაგამმიშვებულ სულიერ საქმიანობას. ბოლოს იგი ეშმაკთა დასაცინი ხდება ხოლმე. ღირსი მამები სულიერ ღვაწლს მეცნიერებათა მეცნიერებას უწოდებენ. ამიტომ, შეიძლება მიწიერ მეცნიერებებში გვსმენია უბრალო და საყოველთაოდ ხელმისაწვდომი და გონმისაწვდომი განმარტებები, მაგალითად, „სახალისო ფიზიკა“, „სახალისო მათემატიკა“, მაგრამ, ღმერთო შეგვინდე, არ არსებობს სახალისო მისტიკა ან სახალისო ღვთისმეტყველება. ამაზე ამბობდა იერემია წინასწარმეტყველი:
„წყეულიმც იყოს, ვინც დაუდევრად აკეთებს უფლის საქმეს“ (იერ. 48,10).
ღმერთმა დაგვიფაროს ასეთი დაუდევრობისაგან.
„ნურავინ შეგაცდენთ სიმდაბლით და ანგელოზთა სამსახურით, ვინც ეპოტინება
იმას, რაც არ უნახავს და ფუჭად ამპარტავნობს თავისი ხორციელი გონებით“.
(კოლ. 2,18)
მამა გიორგი:
„წმიდანს თავისი წმიდანობის აღიარების კი არ ეშინია, როგორც ეს წარმოუდგენია ბევრს. თითქოს წმდანი „ქების შიშით“ გამუდმებით გაიძახის, რომ ის ცოდვილია. წმიდანს ქების კი არ ეშინია, არამედ, არ უნდა ეს!... - მას ესმის, რომ დიდება ეკუთვნის მხოლოდ ღმერთს!
წმიდანი თუ ფარავს თავის წმიდანობას, ეს იმიტომ, რომ მის ირგვლივ ცოტაა ისეთი, ვინც ჭეშმარიტად ეძებს ღმერთს!..
წმიდანი თუ ამბობს, რომ ის ცოდვილია, სრულებით არ ნიშნავს იმას, რომ ის იმ კონკრეტულ მომენტშია ცოდვაში, არამედ ის თავის წარსულს გულისხმობს“ (გვ.108-109).
„მართალი რომ ვთქვათ, დღეს წმიდანებს კი არ უჭირთ იმისი თქმა, რომ ისინი წმიდანები არიან, არამედ საზოგადოება არ არის მზად ამისათვის“ (გვ.109-110).
შემდეგ:
„ისე კი, კიდევ ვიმეორებ, წმიდანი სრულებით ჯანმრთელია და თუ ხედავთ რომ ის მიმართავს ექიმს, სამედიცინო პრეპარატებით მკურნალობს, ან კიდევ ქირურგიულ ჩარევას საჭიროებს, ეს მას ცოდვილ ადამიანთა სიყვარულით ემართება. წმიდანს შეუძლია, არ სტკიოდეს, მაგრამ ის ამას ნებაყოფლობით, ადამიანთა უსაზღვრო სიყვარულით აკეთებს რადგან ოდესღაც თვითნაც ყოფილა ცოდვილი და ღმერთის სიყვარული ავალდებულებს მას ყოველივე ამას!..“ (გვ.113).
ჩვენ ზემოთ უკვე გვქონდა „გაღწეულის ნამდვილობის“ ზოგიერთ ასპექტზე საუბარი. აქ უკვე მივადექით მთავარს - უცოდველობას; ანუ თუ ცოდვაზეა საუბარი, იგი მხოლოდ წარსულში მოიაზრება. ამიტომაც მამა გიორგი ბასილაძის სწავლებაში ყველგან მკვეთრად იმიჯნება წმიდანი ცოდვილისაგან. შევხედოთ ყოველივე ზემოთ მოყვანილს ეკლესიის მამათა სწავლების შუქზე.
„თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ და ჭეშმარიტება არ არის ჩვენში“ - გვასწავლის იოანე მახარებელი თავის პირველ ეპისტოლეში (1იოან. 2,8).
„სარწმუნოა და სრულებით მიღების ღირსია სიტყვა, რომ ქრისტე იესო მოვიდა წუთისოფელში ცოდვილთა სახსნელად, რომელთა შორის პირველი მე ვარ“ - წერდა პავლე მოციქული თავის სულიერ შვილს ტიმოთეს (1ტიმ. 1,15).
ადამიანი უცოდველი რომ ყოფილიყო, ამაო იქნებოდა მაცხოვრის განკაცება და გამომსყიდველი მსხვერპლი:
„წადით და ისწავლეთ, რას ნიშნავს: წყალობა მსურს და არა მსხვერპლი; მართალთა კი არა, ცოდვილთა მოსახმობად მოვედი“ - მიმართავდა უფალი ფარისევლებს (მათ.9,13).
ეკლესიის ერთ-ერთი სულიერი მნათობი, ღირსი მაკარი დიდი წერდა:
„ვაი სულს, რომელიც ვერ ხედავს თავის წყლულს და, იმის გამო, რომ უკვე უზომოდ, უკიდურესად დამახინჯებულია ბოროტებისაგან, ფიქრობს, რომ თავისუფალია მისგან. ასეთ სულს უკვე აღარ მოიხილავს და აღარ სწამლობს სახიერი მკურნალი, რამეთუ მან ნებსით დაუტევა საკუთარ წყლულებზე ზრუნვა და თავი საღი, უნაკლო ჰგონია. „არა უხმს ცოცხალთა მკურნალი, არამედ სნეულთა“ (მათ.9,11) - ამბობს უფალი“ (მაკარი დიდის სწავლანი).
ამ შეფასებაში საოცარი ერთსულოვნებაა, როგორც გარდასული საუკუნეების ღირსი მამებისა, ასევე ჩვენი დროის გამოჩენილი, მოღვაწე ბერებისა.
იღუმენი ნიკონი (ვორობიოვი) და მასთან ერთად ეკლესიის ორიათასწლოვანი სულიერი გამოცდილება ერთსულოვნად ამოწმებენ შემდეგ ჭეშმარიტებას:
„წმიდანებიც სიკვდილამდე ინანიებდნენ, რამდენადაც საკუთარ თავს ღვთის სიახლოვის უღირსად თვლიდნენ და შესაბამისად - უღირსად ღვთის სასუფევლისა. საწინააღმდეგოდ ამისა, რამდენადაც ცოდვილია ადამიანი, იმდენად ნაკლებად ხედავს იგი საკუთარ თავში ცოდვებს და ამდენადვე უფრო მეტად და ბოროტად განიკითხავს სხვებს. სწორი სულიერი წყობის ჭეშმარიტ, უტყუარ ნიშნად ითვლება სიღრმისეული გააზრება საკუთარი წახდენისა და ცოდვიანობისა, აღქმა ღვთის წყალობის უღირსებისა და სხვათა არაგანკითხვა. თუ ადამიანი, არა მხოლოდ ენით, არამედ მთელი გულით არ თვლის საკუთარ თავს უხმარ ცოდვილად, იგი არასწორ გზაზეა. იგი, ყოველგვარი ეჭვის გარეშე, საშინელ სიბრმავეში იმყოფება. იგი სულიერ ხიბლშია, როგორადაც არ უნდა განადიდებდნენ მას ადამიანები, ვითარცა ამაღლებულსა და წმიდანს, თუნდაც ის მჭვრეტელი იყოს და სასწაულებს აღასრულებდეს“ (იღუმენი ნიკონი, წერილი 23).
ათონის მთაზე, როდესაც საუბარი რომელიმე ბერის სიწმიდეზე ჩამოვარდებოდა ხოლმე, მამები დინჯად პასუხობდნენ და ახლაც იგივენაირად იქცევიან - ვნახოთ როგორი იქნებაო მისი აღსასრული. სიკვდილი ხომ სულიერი რთველია მოღვაწის მიწიერი ნამუშაკევისა. ნიშანდობლივი ფაქტია, რომ დიდი წმიდანები სიკვდილის დროსაც უკიდურესი თავმდაბლობით გამოირჩეოდნენ. მოვიყვანთ რამოდენიმე მაგალითს:
არსენი დიდი სიკვდილის მოახლოების ჟამს მამებმა მტირალი ნახეს და ჰკითხეს: „მამაო, ნუთუ შენც გეშინია?“ მან მიუგო: „მეშინია! შიში, რასაც ამჟამად განვიცდი, მუდამ თან მდევდა იმ დროიდან, რაც მონოზონი გავხდი“.
როდესაც წმიდა აბბა აღათონის აღსასრულის ჟამი დადგა, ძმებმა მის სახეზე შიში შენიშნეს და უთხრეს: „მამაო, ნუთუ შენც გეშინია?“ მან მიუგო: „მართალია, მთელი ძალით ვცდილობდი ღვთის მცნებათა აღსრულებას, მაგრამ მე კაცი ვარ და არ ვიცი, სათნოა თუ არა ჩემი საქმენი ღვთისთვის“. ძმებმა ჰკითხეს: „ნუთუ არ ხარ დარწმუნებული, რომ შენი საქმეები ღვთისათვის სათნოა?“ ბერმა უპასუხა: „შეუძლებელია, ვირწმუნო ეს მანამდე, ვიდრე ღვთის წინაშე არ წარვდგები, რადგანაც სხვა არის სამსჯავრო ღვთისა და სხვა არის სამსჯავრო კაცთა“.
პიმენ დიდი ძმობას ეუბნებოდა: „გარწმუნებთ, სადაც ჩააგდებენ სატანას, იქ ჩამაგდებენ მეცო“.
წმიდანებისათვის ყოველთვის დამახასიათებელი იყო უკიდურესი გულისშემუსვრილება და დამდაბლება თავისა. მათ ჰქონდათ სიღრმისეული განცდა თვისთა ცოდვათა და არაგანკითხვა მოყვასისა. რამდენადაც ეკლესიას ადრეულ საუკუნეებშიც უხდებოდა ბრძოლა ფსევდო-წმიდანურ გამოვლინებებთან, ამიტომაც კართაგენის ადგილობრივ კრებაზე კანონიკურად დადგენილ იქნა:
„ღვთის ძადლის გარეშე არაფერი კეთილის გაკეთება არ შეგვიძლია“.
ასევე ვინც ამბობს, რომ სიმართლის მადლი ჩვენ მოგვეცა იმისათვის, რომ რისი გაკეთებაც შეგვიძლია თავისუფლებით, ის ადვილად გავაკეთოთ მადლის მიერ, და თუ მადლი არ მოგვეცემოდა, მაინც შეგვეძლო, მადლის გარეშეც, ღვთის მცნებათა შესრულება, მაგრამ არა ადვილად, შეჩვენებულ იყოს. როდესაც უფალი ლაპარაკობდა ღვთის მცნებათა ნაყოფის შესახებ, არ უთქვამს, ჩემს გარეშე შეგიძლიათო ძნელად გაკეთება, არამედ თქვა: „ჩემს გარეშე არაფრის გაკეთება არ შეგიძლიათ“ (იოან.15,5).
არა მარტო თავმდაბალი, არამედ ჭეშმარიტიც არის წმინდანთა ხმა: „თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ“ (1იოან. 1,8).
ასევე განვსაზღვრეთ წმინდა იოანე მოციქულის ნათქვამის შესახებ: „თუ ვამბობთ, რომ არა გვაქვს ცოდვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ და ჭეშმარიტება არ არის ჩვენში“ (1იოან. 1,8). ვისაც ჰგონია, რომ თავმდაბლობის გამო არ უნდა ვთქვათ, ცოდვა არა გვაქვსო, და არა იმიტომ, რომ ეს ჭეშმარიტებაა, შეჩვენებული იყოს. ამას მოწმობს მოციქულიც და ამბობს ასე: „თუ ვაღიარებთ ჩვენს ცოდვებს, სარწმუნო არის და მართალი, რომ მოგვეტევება ცოდვები და გავიწმინდებით ყოველგვარი უსამართლობისაგან“ (1იოან. 1,9). სრულიად ცხადია, ეს ნათქვამია არა მხოლოდ თავმდაბლობით, არამედ ჭეშმარიტებით. მოციქულს შეეძლო ეთქვა: თუ ვამბობთ, რომ ცოდვა არა გვაქვს საკუთარ თავს ავიმაღლებთ და თავმდაბლობა არ არის ჩვენში, მაგრამ როდესაც თქვა, საკუთარ თავს ვატყუებთ და ჭეშმარიტება ჩვენში არ არისო, ამით ცხადად გამოაჩინა, რომ ვინც ამბობს თავის თავზე, რომ არა აქვს ცოდვა, ჭეშმარიტს არ ამბობს არამედ ტყუილს.
საუფლო ლოცვაში („მამაო ჩუენო“-ში) წმინდანები თავის თავზე ამბობენ: „მოგვიტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩვენნი“ (მათ.6,12).
ასევე ჯეროვნად მიგვაჩნია: ვინც ამბობს, თითქოს საუფლო ლოცვაში წმინდანები სიტყვებს: „მოგვიტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩვენნი“ ამბობენ არა თავის თავზე, ვინაიდან მათთვის არ არისო საჭირო ეს ვედრება, არამედ მათ სამწყსოში მყოფი სხვა ცოდვილების შესახებ, ამიტომაც არ ამბობსო თითოეული წმინდანთაგანი - მომიტევე მე თანანადებნი ჩემნი, არამედ ამბობს: „მოგვიტევენ თანანადებნი ჩვენნი“, ვინაიდან ამ ლოცვის დროს მართალი სხვებზე უფრო ფიქრობსო, ვიდრე საკუთარ თავზე, ვინც ამას ამბობს, შეჩვენებულ იყოს. წმინდა და მართალი იყო იაკობ მოციქული, როდესაც ამბობდა, რომ „ჩვენ ყველანი ბევრს ვცოდავთ“ (იაკ. 3,2). რისთვის დაუმატა მან „ყველანი“, თუ არა იმისთვის, რომ ამ სიტყვის აზრი შეხამებული იყოს ფსალმუნის სიტყვასთან: „ნუ შეხვალ სასამართლოზე შენ მონასთან ერთად, რამეთუ არ გამართლდება შენ წინაშე ყოველი ცოცხალი“ (ფს. 142,2). ყოვლად ბრძენი სოლომონის ლოცვაში ნათქვამია: „არ არის ადამიანი, რომელსაც არ შეუცოდავს“ (3მეფ. 8,36). მართალი იობის წიგნში ნათქვამია: „ჴელსა შინა ყოვლისა კაცისასა დანიშნავს, რათა ცნას ყოველმან კაცმან თჳისი უძლურება“ (იობ.37,7). ასევე წმინდა და მართალი დანიელი ლოცვაში ამბობს: „შევცოდეთ, უსჯულონი გავხდით“ (დან.9,5). და სხვა რამდენ რას აღიარებს იგი თავმდაბლობით და ჭეშმარიტებით, რათა არავის ეგონოს, როგორც ზოგიერთები ფიქრობენ, რომ არა თავისი, არამედ უფრო თავისი ერის ცოდვებისათვის ამბობს ამას. ამის შემდგომ მან დასძინა: „ვლოცულობდი და ვაღიარებდი ჩემს ცოდვებს და ჩემი სამწყსოს ცოდვებს ჩემი უფალი ღმერთის წინაშე“ (დან.9,2). არ უთქვამს, „ცოდვათა ჩვენთა“, არამედ თქვა მისი სამწყსოს და თავისი ცოდვები, ვინაიდან წინასწარ ხედავდა წინასწარმეტყველი,რომ აღმოჩნდებოდნენ ამ აზრის ბოროტად გამგებნი.
წმინდანთა მიერ ჭეშმარიტად ითქმის სიტყვები: „მოგვიტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩვენნი“.
ასევე ის, ვისაც სურს წმინდანთა მიერ წარმოთქმული სამეუფეო ლოცვის სიტყვები „მოგვიტევენ ჩვენ თანანადებნი ჩუენნი“ ისე გაიგოს, რომ წმინდანები თითქოს თავმდაბლობით და არა ჭეშმარიტებით ამბობენ ამას, შეჩვენებულ იყოს, რადგან ვინ ჩათვლის მლოცველად იმას, ვინც ადამიანებს კი არა, ღმერთს ატყუებს და ბაგეებით კი ამბობს, რომ სურს, რათა მიეტეოს მას ცოდვა, ხოლო გულით ამბობს, რომ სხვას, თანამდებთ (მოვალეებს) მიეტეოს, თითქოს თვითონ მას ცოდვა არ ჩაუდენია“ (კართაგენის ადგილობრივი კრების ოქმები. 113-116).
რაც შეეხება მწუხარებებსა და ტკივილებს, რომელთა შესახებაც ხშირად ყვედრებით მოგვითხრობს მამა გიორგი, ეს ჩვეულებრივი ხვედრია ქრისტიანისა ამ წუთისოფელში. ეს შედეგია ჩვენი ეკლესიის არაამსოფლიური წარმომავლობისა. ღირსი იოანე სინელი გვასწავლის:
„ყოველმან, რომელმან განიშოროს და განაგდოს თავისა თვისისაგან მხილება... სამართლით გინა უსამართლოდ, ესე ვითარსა მას ცხოვრება თვისი უარუყოფია; ხოლო რომელმან მოითმინოს მხილება, ტკივილით გინა უტკივრად ადრე მიემთხვიოს იგი ცოდვათა თვისთა მიტევებასა“ (ღირსი იოანე სინელი, კიბე IV, XIII).
ამას გვასწავლის ოდითგან დედაეკლესია: მართლმადიდებლობა რთულია, მაგრამ მაცხოვნებელი.
შემდეგ, მამა გიორგისეული სწავლებების უცნაურობანი:
„ცოდვა მატერიაა, ის არ ქრება. ის უარყოფითი, ბოროტი ენერგიაა და მისი განეიტრალება მხოლოდ ცოდვის გამოტირებით ან ტანჯვით და ტკივილებით არის შესაძლებელი“ (გვ.74).
არ გეგონოს მკითხველო ეს, ერთი შეხედვით, უბრალოდ ნათქვამი, უმტკივნეულო ფაქტი. მატერიის გამოტირებისა რა მოგახსენოთ, მაგრამ ის ნამდვილად არ ქრება, უბრალოდ სახეს იცვლის. ყოველ შემთხვევაში, მას არსებობის ასეთი წესი აქვს დადგენილი უფლის მეორედ მოსვლამდე. უარყოფითი და დადებითი ენერგიებით მანიპულირება, ცხადია, ნიშანია სამყაროს მატერიალისტური ხედვისა;
მაგრამ აქ შემოქმედის გმობა იმალება. ყოველი მატერია ხომ ღვთის ქმნილებაა. ცოდვა და ბოროტება კი ზნეობრივი და სულიერი კატეგორიებია და გონიერი არსებების (ანგელოზებისა და ადამიანების) თავისუფალი ნების გამრუდებას უკავშირდება.
ევაგრეს მიხედვით, „ის რაც ბოროტია, ამ სიტყვის ზუსტი გაგებით, სუბსტანცია არ არის, არამედ სიკეთის არმყოფობაა, ისევე, როგორც სიბნელე არაფერია, თუ არა სინათლის არმყოფობა“.
წმიდა გრიგოლ ნოსელი კი პირდაპირ მიუთითებს:
„ბუნებაში არ არსებობს ცოდვა თავისუფალი ნების გარეშე. ის საკუთრივ მატერია არ არის“.
თუკი წმიდა მამებს არ ვიცნობთ და ძნელად გასაგებად გვეჩვენება, მაშინ მამა გიორგის პირდაპირ შოთა რუსთაველის შაირით მივმართავ:
„რად დასწამებ სიმწარესა ყოველთათვის ტკბილად მხედსა?
ბოროტიმცა რად შეექმნა კეთილისა შემოქმედსა?!“
შემდეგ, „ნამდვილისათვის“ სასწაულთა ქმნის ნიჭის მიწერა. ჩავიხედოთ კატეხიზმოში:
„კითხვა: რა არის სასწაულები?
პასუხი: ის საქმეები, რომლებიც ვერ შესრულდება ადამიანის ვერც ძალით, ვერც ხელოვნებით, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ღვთის ყოვლისშემძლე ძალით. მაგალითად, მკვდრის აღდგინება“. (ვრცელი მაათლმადიდებლუაი კატეხიზმო. გვ. 23).
შემდეგ,
„... ბოროტ სულებს შეუძლიათ ამ ნივთებში შეღწევა და კაბელის გავლით დენურ სამყაროში არსებობა. და არა მარტო ბოროტ სულებს, არამედ გარდაცვლილთა სულებს, რომლებიც სასჯელს მიწის ზევით გადიან, ამიტომ აუცილებლად უნდა იკურთხოს და როდესაც წმიდა მოძღვარი აუკრძალავს ბოროტს ამ ნივთებში შეღწევას, ადამიანი დაცული იქნება“ (გვ.252).
სასჯელის მიწის ზევით „მოხდა“ წმიდა წყლის სპირიტიზმია, ან უკეთეს შემთხვევაში, რაღაც კათოლიკური „განსაწმენდელის“ მსგავსი.
ასეთი „ხედვა“ არ არის გამორიცხული, რომ შიმშილობის შედეგი იყოს, რომლითაც მამა გიორგი ბასილაძესთან ხშირად მარხვაა ჩანაცვლებული ან მარხვასთანაა გაიგივებული. საეკლესიო პრაქტიკიდან ცნობილია, რომ შიმშილი იწვევს ძლიერ ნერვიულ აღგზნებადობას და ადამიანი დაცემულ სულთაგან იოლად შესაღწევი ხდება. განსაკუთრებით კი იმ შემთხვევაში, როდესაც ეს სულიერ მეთოდადაა ქცეული.
შემდეგ,
„როდესაც მონაზონი ან მორწმუნე დიაკვნის ხარისხში აჰყავთ, მაშინ მას ღვთისაგან ეხსნება სულიერი შესაძლებლობის 30%. მოკლედ გეტყვით, რა შედის ამაში: ნამდვილი დიაკონი - არჩევს სულებს, ხედავს ჰაერში ბოროტ სულებს, კითხულობს ადამიანის აზრებს და ტელეპატიურ დონეზე შეუძლია ისაუბროს ნამდვილ მღვდელთან. ღმერთი ისმენს მის ლოცვებს, მაგრამ ნამდვილი მღვდელივით ვერ იხედება ადამიანის შინაგან სამყაროში (გულსა და სულში).
როდესაც დიაკონი, მასზე დაშვებულ დიდ ძალას შეეგუება, უხეშად რომ ვთქვათ, „აითვისებს“ (ეს მდგომარეობა პიროვნულია. ზოგი ამას უფრო ადრე აღწევს, ზოგიც - ცოტა მოგვიანებით), მას აკურთხებენ მღვდლად. ამ დროს მას კიდევ ემატება 30%.
უკვე ნამდვილი მღვდელი: - ხედავს ადამიანის სულსა და გულს, იცის ადამიანის ცოდვები, წარსული. ნათლობის საიდუმლოს შესრულებისას ხედავს ბოროტს, რომელიც ზის მოსანათლის სხეულში ან სულშიც და განდევნის მას. ფლობს დროს და სივრცეს, შეუძლია სხეულიდან გამოსვლა, შორ მანძილზე ესმის ლაპარაკი, იცის ადამიანთა აზრები და ზრახვებიც, აქვს უწყება მიცვალებულის სულის ადგილსამყოფელზე. სულიერ არსებებზე და ასევე, გააჩნია მატერიაზე ზემოქმედების დიდ ძალა.
ნამდვილ მღვდელს შეუძლია უსიტყვოდ აღძრას ადამიანში სინანული, გაახსენოს ცოდვები, მოჰგვაროს სიხარული და სიყვარული, დაიდოს ადამიანის ცოდვები და ძალიან მოკლე დროში თვითონ გამოიტიროს ისინი; ნამდვილმა მღვდელმა იცის გვპატიობს თუ არა ღმერთი ცოდვებს, თუ რაიმე სასჯელს ითხოვს, იცის, ადამიანს ესა თუ ის განსაცდელი ან სატანჯველი რომელი კონკრეტული ცოდვების გამო მიეცა ღვთისაგან, შეუძლია მოუხსნას ჯადო, წყევლა.
ნამდვილი მღვდელი ნამყოფია სასუფეველში და ზუსტად იცის, როგორ მიიყვანოს იქ მისი მრევლი.
ეს არის მოკლედ ნამდვილი მღვდლის შესაძლებლობები“ (გვ.86-87).
არაფერს ვამბობთ იმ სპირიტუალისტურ და მაგიურ აბსურდებზე, რაც უხვადაა აქ გადმოფრქვეული. მღვდლობა, ქიროტონია ანუ ხელდასხმა ეკლესიის ერთ-ერთი საიდუმლოა შვიდთაგან და ამდენად, როგორც ასეთი, კაცთა გონებისათვის მიუწვდომელია.
მერმე, სად გაგონილა სულიწმიდის მადლი პროცენტებით გაიცემოდეს; ნუ იყოფინ!
კურთხევის ანუ ხელდასხმის მთავარი ფორმულა, რომელსაც მღვდელმთავარი წარმოთქვამს, შემდეგია: „საღმრთო მადლი უძლურთა მკურნალი და ნაკლულევანთა ყოვლადვე აღმავსებელი, ხელდასხმულ ჰყოფს...“ და შემდეგი.
აი, რა კაზუსებამდე შეიძლება მიგვიყვანოს „ნამდვილთა გაღწეულობამ“. აღარაფერს ვამბობ „ნამდვილის“ გაქრობა-გაჩენაზე, რომელიც, როგორც ასეთი, ახალი, ფაკირული სიტყვაა ქრისტიანობაში.
შემდეგ, ჰიპერუცნაურობანი: „ღვთისშვილობა“ და „ბუნებით ღმერთობა“.
მამა გიორგი:
„სამწუხაროდ, ქართველებმა ბევრი ამ ცოდნიდან დავკარგეთ ჟამთა სიავის გამო. დავკარგეთ სულიერი ხედვაც და გასაღებიც ამ მითებში დაფარული ცოდნისა, რის გამოც ბევრი მითი მხოლოდ მითადვე რჩება და სხვა რაიმე სერიოზული ჩაკვირვების საგანს აღარ წარმოადგენს!..
ღვთისშვილები დღესაც დადიან დედამიწაზე, განსაკუთრებით კი ქართველებში!...
ისინი ჩვენი მსგავსი ფიზიკური სხეულებით არიან ჩვენში, თუმცა მათ განმასხვავებელი ნიშნებიც აქვთ; რაც ჩვეულებრივი ადამიანის თვალისთეის ძნელად აღმოსაჩენია. წმიდანები კი ხედავენ მათ!.. შემიძლია გითხრათ მხოლოდ ის, რომ მათ სამი ძირითადი ნიშანი აქვთ განმასხვავებელი“ (გვ.216).
ჩამოვაცილოთ ზემოთ თქმულს მითიური ბურუსი. „ღვთის შვილებად“ წმიდა წერილში ღვთისმოსავი ადამიანები იწოდებიან.
შესაქმის VI თავში ჩვენ ვკითხულობთ:
„როდესაც ადამიანებმა გამრავლება იწყეს დედამიწაზე და ასულები შეეძინათ, დაინახეს ღვთისშვილებმა, რომ მშვენიერნი იყვნენ ადამიანთა ასულები და მოჰყვდათ ცოლად, ვისაც ვინ მოეწონებოდა“ (შესაქმე VI,1-2).
წმიდა მამათა განმარტებით აქ ღვთისშვილებად სეითის ჩამომავლობა იგულისხმება, ხოლო ადამიანთა ასულებად - კაენიტები, ანუ კაენის ჩამომავლობა.
გადავხედოთ წმიდა წერილს:
„უფლის, თქვენი ღმერთის შვილები ხართ თქვენ. ტანს ნუ დაიკაწრავთ და ნუ მოიპარსავთ თმას შუბლის ზემოთ მკვდარზე გლოვის ნიშნად...“ (II რჯული XIV,1).
„რათა სცოდნოდათ შენს შვილებს, რომელნიც შეიყვარე, უფალო, რომ ნაყოფები კი არ კვებასვ ადამიანს, არამედ შენი სიტყვა იცავს შენს მორწმუნეთ“ (სიბრძ. 16,26).
„ვინაიდან ვფიქრობ, რომ ახლანდელი ტანჯვანი არაფერია იმ დიდებასთან შედარებით, რომელიც გამოვლინდება ჩვენს მიმართ. ვინაიდან ქმნილება იმედით მოელის ღვთის შვილთა გამოცხადებას“ (რომ. 8,18-19).
„ვინაიდან თქვენ ყველანი ღვთისშვილები ხართ ქრისტე იესოში რწმენით“ (გალ. 4,26).
რაც შეეხება ბუნებით ღმერთების თემატიკას, ესეც მღვდელ გიორგი ბასილაძის მცდარი სულიერი შეხედულებებიდან მოდის.
„გაღწეულისა“ თუ „ნამდვილისათვის“ ეს ჩვეულებრივი ღვთისმეტყველებაა, რასაც, რაღა თქმა უნდა, საერთო არაფერი აქვს ეკლესიურ სწავლებასთან.
გადავშალოთ „ვრცელი მართლმადიდებლური კატეხიზმო“:
„კითხვა: როგორ გავიგოთ „მრწამსის“ სიტყვები: მრწამს ერთი ღმერთი, მამა?
პასუხი: ეს უნდა გავიგოთ წმიდა სამების საიდუმლოსთან დამოკიდებულებით, იმიტომ, რომ ღმერთი არსებით არისერთი. მაგრამ სამია გვამოვნებით (პირით): მამა, ძე და სულიწმიდა - სამება ერთარსი და განუყოფელი“ (გვ.35-36).
„კითხვა: რას ნიშნავს სარწმუნოების სიმბოლოში სიტყვები: ნათელი ნათლისაგან?
პასუხი: ისინი, მსგავსად ხილული ნათელისა, ერთგვარად გვიხსნიან მამისაგან ძე ღვთისას მიუწვდომელ შობილობას. როდესაც მზეს ვუყურებთ, ჩვენ ვხედავთ სინათლეს; ამ სინათლისგან მთელ მზისქვეშეთში იშვება ხილული ნათელი; მაგრამ ერთიც და მეორეც ერთი სინათლეა, განუყოფელი, ერთი ბუნების. მსგავსად ამისა, მამა ღმერთი არის მარადიული ნათელი“ (იხ. იოან.1,5). და მისგან იშვება ძე ღმერთი, რომელიც ასევე არის მარადიული ნათელი; მაგრამ მამა ღმერთი და ძე ღმერთი არიან ერთი ღმრთეებრივი ბუნების, ერთი მარადიული ნათელი, განუყოფელი“ (გვ.48).
არის თუ არა მღვდელ გიორგი ბასილაძის სწავლებების დადასტურება საეკლესიო ლიტერატურაში? - არა! ნამდვილად ვერსად შეხვდებით. ნუ იყოფინ!
ამის საფუძველს მას თითქოს აძლევს არსენ იყალთოელის ძეგლისწერის ბოლო ნაწილი, მისი მცდარი გაგება. ამ ნაწილს ჰქვია „მეფესა დავითს - მონაზონი არსენი“, სადაც წმიდა მეფის აპოლოგიაა მოცემული.
შემინდოს დიდი მეფის სულმა, რომ მისი წმიდა და კაცთა შორის უდიდესი ღვაწლის შესახებ ჩემს უღირსებას უწევს საუბარი.
არსენ იყალთოელი:
„ამათდა მომართ რასა იტყვი, რასა სიბრძნისჰმოყვარებ შენ, უფროისად ბრწყინვალეო თვალო ყოვლისა სოფლის მეფეთა ერთგვამობისაო, რომელი-ეგე ჰაეროვან ხარ, ვითარცა სამყაროი ხილულისა სოფლისა შორის, საჩინო, ვითარცა მზე, ვარსკვლავთა შორის... უზარო, ვითარცა მაკედონელი მფლობელთა შორის, განმადიდებელი ფლობისა, ვითარცა ავღვისტოს კეისართა შორის, კაცთმოყვარე, ვითარცა ჩვენი იესუ ღმერთთა შორის, მხურვალე, ვითარცა პეტრე მოწაფეთა შორის...“ (ქართული მწერლობა. ტ.2).
აქ ბუნებით ღმერთობა მიეკუთვნება იესოს და ფაქტიურად განმარტავს ზემო სტროფს, რათა ადგილი არ ჰქონდეს პანთეიზმს, ე.ი. სწორედ იმას უარყოფს, რასაც მღვდელი გიორგი ბასილაძე გვიმტკიცებს. გარდა ამისა, თუ მამაოს დავუჯერებთ, მაშინ საეჭვო ხდება დიდი მეფისაგან „გალობანი სინანულისანის“ ავტორობა. ანალოგიურად, სრულიად მცდარია გიორგი ბრწყინვალესადმი ბუნებითი ღმერთობის მინიჭება. ეს უკვე მისი პირადი (მამა გიორგისეული) თეოლეპსიური [4] განაცხადია. ამის შესახებ ჩვენს შეხედულებებზე ზემოთ მოგახსენეთ. შეგვინდოს ჩვენმა დიდმა წინაპარმა მისი სახელის ამ კონტექსტში მოხსენიება.
როდესაც ზემოხსენებულს ვეცნობოდი, გამახსენდა ერთ-ერთი კათოლიკური „წმიდანის“, ფრანცისკ ასიზელის გამონათქვამი. სასიკვდილო სარეცელზე იგი თავის მოწაფეებს უმტკიცებდა: „მამა ღმერთი გამომეცხადა და დიდ ორჭოფობაში იყო, ვინ დავაყენო ძის ადგილას, შენ თუ იესოო“. არასწორმა სულიერმა პრაქტიკამ ფრანცისკ ასიზელიც ამ უცნაურ „გაღწევამდე“ მიიყვანა. მაგრამ გარეშენი ღმერთმა განიკითხოს, ჩვენ ჩვენი მკვდარი გვყავს სატირალი.
შემდეგ, მამა გიორგი ამტკიცებს, სტალინი ცხონებულიაო. ღმერთმა ინებოს! ჩვენ ამის საწინააღმდეგო არაფერი გვაქვს. უფალს „ყოველთა კაცთა ნებავს ცხონებაი“. სტალინის დიდ პოლიტიკურ და მხედართმთავრულ ნიჭზე მე არ ვილაპარაკებ, ეს საყოველთაოდ ცნობილია და ზოგადად ამ პიროვნებას თავისი გამორჩეული ადგილი უკავია მსოფლიოს ისტორიაში.
აქ სხვა რამ გვაკვირვებს. პოლიტიკური განცხადებისათვის (მაგალითად, სტალინისტების გულის მოსაგებად), ეს მამა გიორგისეული დეფინიცია ზედმეტად გადაჭარბებული გვეჩვენება.
- პირველ რიგში იმიტომ, რომ ეს არის, არც მეტი, არც ნაკლები, ღვთთს სამსჯავროს კადნიერი მიტაცება;
- მეორე, როგორც მღვდელი გიორგი ბასილაძე გვიდასტურებს, რომ მწეველ ადამიანს მფარველი ანგელოზი არ ეკარება (გვ.101), ე.ი. სტალინი, მთელი თავისი შეგნებული ცხოვრების განმავლობაში (მღვდელ გიორგი ბასილაძის აზრით) მფარველი ანგელოზის ზრუნვას მოკლებული იყო;
- მესამე, სტალინს, როგორც იდეურ ბოლშევიკს, საკუთარი შვილები მოუნათლავები ჰყავდა (იხ. სვეტლანა ალილუევას ჩანაწერები);
- მეოთხე, სტალინს არ გაუცია ბრძანება, როგორც ზოგიერთს სჯერა, მოსკოვის, ლენინგრადისა და სტალინგრადისათვის ღვთისმშობლის ხატის შემოტარების შესახებ და ეს არც მომხდარა. არც მღვდლები ყოფილან ფრონტის ხაზზე კენიგსბერგისათვის ბრძოლების წინ და ა.შ. ფაქტები ამას არ ადასტურებენ და ეს ისტორიებიც, როგორც ჩანს, რუსი „ნამდვილების“ შეთხზულია. შეთხზულია ასევე ლიბანის მთების მიტროპოლიტის ილიას გამოცხადებების ისტორიაც.
ეს ყველაფერი კი მამა გიორგის იმიტომ დასჭირდა, რომ საჯაროდ განეცხადებინა თავისი ყოვლისმცნობელობა ადამიანთა მიღმიერი ხვედრის შესახებ.
მე კვლავ ვიმეორებ, ღმერთმა ყველას შეუნდოს და ყველა ქართველი და ყველა ქრისტიანი აცხონოს, მაგრამ თუ მამა გიორგიმ სტალინი თავისი „გაღწევის“ ადგილას ნახა, ამას ჩვენში მხოლოდ დიდი სინანულის გამოწვევა შეუძლია.
მამა გიორგი ბასილაძის წიგნებში ხშირია საუბარი მამა გაბრიელზე (ურგებაძე) და მის მოღვაწეობაზე. თავიდანვე აღვნიშნავთ, ეს ყველაფერი ჩრდილს აყენებს მის ნათელ ხსოვნას.
არის დიდი მცდელობა, რომ იგი „ნამდვილად“ წარმოაჩინონ და ბერი ნიკოლოზი კი - მის მოწაფედ. თუმცა კი საყოველთაოდაა ცნობილი, რომ მამა გაბრიელს მოწაფე არ ჰყოლია.
ჩავიხედოთ მღვდელ გიორგი ბასილაძის წიგნში:
„დღეს ბევრი ბოროტად იყენებს მაცხოვრის სიტყვებს - „არა წინააღმდგომად ბოროტისა“, და უფრო მეტიც, დღეს თვით ბოროტები იყენებენ ამ სიტყვებს ჩვენს წინააღმდეგ. ამიტომ უნდა იცოდეთ, მაცხოვრის შემდეგი სიტყვები „არა წინააღმდგომად ბოროტისა“ არის კონკრეტულ შემთხვევაზე ნათქვამი და არა ზოგადად ყველგან და ყველაფერზე, და ამას ადასტურებს თვით ბიბლიაც. ნახეთ, ღმერთმა დასაჯა ადამი სწორედ იმიტომ, რომ მან გაატარა ბოროტის ნება და არ აღუდგა წინ მას. გაბრიელ ბერს ხშირად უთქვამს: „როგორ, მე ვიცოდე, რომ ბოროტი მირტყამს მარცხენა ლოყაში და მე მას მარჯვენა მიუშვირო? მარჯვენას მივუშვერ კი არა, ისეთს ვგლიჯავ, რომ ყბას ჩამოვუღებ!“ ამიტომ არ უნდა მივცეთ უფლება ბოროტს, გაატაროს ჩვენზე საკუთარი ნება“ (თ.252-253).
ამ სიტყვებში საშინელი მკრეხელობაა. მამა გიორგი ბასილაძის აზრით გამოდის, რომ ღმერთი ორმაგი სტანდარტებით მოქმედებს და ამავე დროს, მიზანთროპია [5]. ნუ იყოფინ! იგი თურმე ადამიანს აგერ უკვე შვიდიათას წელზე მეტია ცოდვებს არ ჰპატიობს. ჭეშმარიტება კი სწორედ პირიქითაა: ცოდვით დაცემის გამო, თვითონ ადამისთვის, მისი დაზიანებული ბუნებისთვის, გახდა ღმერთი მიუღებელი. მასში ადამმა ვეღარ დაინახა მოწყალე მამა, არამედ ღმერთი მისთვის გახდა მკაცრი მსაჯული.
ასეთი სასტიკია მამა გიორგი ბასილაძის ღმერთი, მაგრამ არა საკუთარი თავის მიმართ, არამედ სხვებთან, ცოდვილებთან მიმართებაში.
შემდეგ,
„კითხვა: მამა გიორგი, ბევრს ახსოვს მამა გაბრიელის (ურგებაძე) მიერ წარმოთქმული ეს სიტყვები: „მე ვარ პირველი და უკანასკნელი“, „მე ვარ ანი და ჰოე“ - სამღვდელოების ნაწილმა გვითხრა, რომ მამა გაბრიელი სალოსი იყო და ეს სიტყვებიც სალოსობით ექნებოდა ნათქვამიო. თქვენ რას გვეტყღდით?
პასუხი: გაბრიელ ბერი კი იყო სალოსი, მაგრამ ეს სიტყვები. სალოსობით არ არის ნათქვამი! ამ სიტყვებს სალოსებიც ვერ გაბედავენ! რადგან ეს ღმერთის სიტყვებია!... გაბრიელით კი მართლა ლაპარაკობდა მ ა მ ა ღ მ ე რ თ ი !“ (გვ.260-261).
სხვაგან კი აღნიშნავს, რომ მამა გაბრიელი წმიდანად დაიბადაო. ეს, ალბათ, დასტურად „ნამდვილთა“ განსაკუთრებული ისტორიული და სულიერი მისიისა.
მამა გაბრიელის ფოტოზე, წიგნში, ასეთი წარწერა გვხვდება: „გახსოვდეთ! მე თქვენთან ვარ! მე კი არ ვკვდები, არამედ მივდივარ და მალე მოვალ!“.
აქ მეორდება იგივე შეცდომა, რაც ღიად ჩანს მღვდელ გიორგი ბასილაძის ყველა წიგნში:
ქრისტეცენტრული ეკლესიური სწავლების ჩანაცვლება ადამიანებით.
ეს კი დიდი ცდომილებაა, რაოდენ წმიდა ცხოვრებითაც არ უნდა გამოირჩეოდნენ ეკლესიის ღირსეული შვილები.
თუმცა კი ეს ორგანულია მღვდელ გიორგი ბასილაძისეული სწავლების ანთროპოლოგიაში.
როდესაც იგი ამბობს „თავიდან ღმერთი სალოსობას მთხოვდაო“ (გვ.298), ნუთუ არ დაფიქრებულა, რაოდენ შეუფერებელია ასეთი გამოთქმა საღვთო დიდებულებისათვის; მაგრამ მამა გიორგი ბასილაძას ფილოსოფია მარტივია; თუ ჩვენ ვერ ავმაღლდებით ღმერთამდე („გაღწევა“ სხვა რამეა), ღმერთს ჩამოვიყვანთ ჩვენამდე. რაც მუჰამედმა მთას ვერ შეჰბედა, აქ დაუბრკოლებლად უბედავთ შემოქმედს. „დასაწყისი სიბრძნისა შიში უფლისა“ - გვიდასტურებს საღვთო წერილი. მამა გიორგის წიგნებში ამ დასაწყისამდე ძალზედ შორსა ვართ, საერთოდ საწინააღმდეგო მხარეს თუ არ მივდივართ, გვავიწყდება რა უფლის შეგონება:
„ნუ სცთებით, ღმერთი არა შეურაცხ-იქმნების. რამეთუ რაჲცა-იგი სთესოს კაცმან, იგიცა მოიმკოს“ (გალ.6,7).
რაც შეეხება სალოსობას, იგი გახლავთ უდიდესი და ურთულესი ფორმა ქრისტიანული მოსაგრეობისა. სალოსობა, ანუ ქრისტესთვის სულელობა არის კაცთაგან დაფარული ღვაწლი ღვთის სათნომყოფელობისა და ამქვეყნად ზეციური სასყიდლის გამრავლებისა. იგი არამც და არამც არ გახლავთ სპექტაკლი ადამიანური სისულელის ღვთის სიბრძნედ გასაღებისა.
ასეთ შემთხვევებში სულიერი სიფხიზლის არმოდუნებისათვის პავლე მოციქული გვაფრთხილებს:
„რაკი ბევრი იკვეხის ხორციელად, ამიტომ მეც დავიკვეხი. ვინაიდან თქვენ, გონიერნი, ხალისით იწყნარებთ უგუნურებს. რადგან იწყნარებთ, თუ ვინმე დაგიმონებთ თუ ვინმე შეგსანსლავთ, თუ ვინმე დაგიპყრობთ, თუ ვინმე გაყოყოჩდება, თუ ვინმე სახეში გცემთ.
შესარცხვენად ვამბობ ამას, თითქოს დავუძლურდით. მაგრამ თუ ვინმე გაკადნიერდება და რაიმეთი დაიკვეხნის, უგუნურებით ვიტყვი ამას: მეც გავკადნიერდები“ (2კორ.11-18-21).
როგორც დაკვირვებული მკითხველი ხვდება, ჩვენს წინაშეა „ნამდვილი“ მთელი თავისი სულიერი ღირებულებებით. ეს ღირებულებები კი, როგორც დავინახეთ, არის მთელი კასკადი კადნიერებისა და ცრუსწავლებებისა. ამიტომ არ შევცდებით, თუ პირდაპირ ვიტყვით, რომ მამა გიორგისეული „ნამდვილი“ წინწკლებს მიღმა, ცრუა. სიტყვას რომ თავისი ნამდვილი გამომხატველობა არ დავუკარგოთ, „ნამდვილს“ შემდგომშიც წინწკლებში ვიხმართ.
რაც შეეხება მამა გაბრიელს, რა თქმა უნდა, მას ჩვენც ვიცნობდით; ვიცნობდით, როგორც გამოცდილ მოძღვარს. მახსენდება ერთი შემთხვევა. ჩვენი ეპარქიის მმართველ ეპისკოპოსთან მიტროპოლიტ სერაფიმესთან, საუბარი გვქონდა ერთ-ერთი მოძღვრის სულიერ მდგომარეობაზე. ეს მოძღვარი ფრიად პოპულარული გახლდათ ოთხმოცდაათიან წლებში. მაშინ მას ყველა აქებდა, თუმცაღა იყო ეჭვიც მისი სულიერი ხედვების სისწორეზე. შემდგორ ამ მოძღვრის ცხოვრება ძალზედ ტრაგიკულად წარიმართა. დასაწყისში კი თითქოს ამისი არანაირი ნიშანი არ ჩანდა. შეუფემ დასკვნის გამოსატანად მამა გაბრიელთან გამაგზავნა. მაშინ მამაო თავის კოშკში იწვა ბარძაყის ყელის მოტეხილობით. ვკითხე თუ არა მას აზრი ზემოხსენებული მოძღვრის სულიერი მოღვაწეობის სისწორეზე, მამა გაბრიელმა მაშინვე მიპასუხა: „ეგ მოძღვარი ეშმაკის ხიბლში იმყოფება და წამოდგომა რომ შემეძლოს, სულ აი ამ ჯოხით გავჯოხავდიო (ჯოხზე მიმითითა)“. მისი ეს პროგნოზი შემდგომში, რა თქმა უნდა, გამართლდა. დარწმუნებული ვარ, ამასვე იტყოდა მამა გაბრიელი დღევანდელ „ნამდვილებზე“ და შესაძლებელი რომ იყოს, სალოსურად ჯოხითაც დაერეოდა.
მსურს დიდი მოწიწებითა და სიფრთხილით შევეხო ამ გავრცელებულ გამონათქვამს, რომელიც ჩვენი დროის ქართულ ეკლესიურ თეოლოღუმენად [6] იქცა. რას უნდა ნიშნავდეს თგი? თავიდანვე ვაღიარებ, რომ ამ საკითხზე მსჯელობა ჩემს სულიერ ძალებს აღემატება. შესაძლოა, იმას, რომ როგორც პატრიარქი აღნიშნაეს, არასოდეს ყოფილა საქართველოში ასეთი ტაძართმშენებლობა (თვით თამარის ეპოქაშიც). დღეს ეკლესია ძალისხმევას არ იშურებს და მუშაკობს, რომ თითოეულ ქართველთან, საქართველოს მოქალაქესთან მიიტანოს სახარებისეული ნათელი.
საშობაო ეპისტოლეში პატრიარქი აღნიშნავს:
„უფლისა და ზეციურ ძალთა გარდა, ჩვენ შემწედ, უპირველეს ყოვლისა, გვყავს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელი, დედა და მფარველი საქართველოსი, მსოფლიო მართლმადიდებელ წმინდანთა დასი და, რა თქმა უნდა, ჩვენი ეკლესიის უთვალავი წმინდანი, აგრეთვე, სამოთხის მკვიდრი სხვა ჩვენი ღირსეული წინაპრები. ამაშია მადლი და ძალა ჩვენი ქვეყნისა. მაგრამ მათი შეწევნა რომ მივიღოთ, გაწმენდილი გულით აღვლენილი ლოცვა უნდა შევწიროთ, რათა მოხდეს სინერგია, - ადამიანური და ღვთაებრივი ძალის შერწყმა და ღვთის მოწყალების კარის გაღება“ (საშობაო ეპისტოლე 2011, გვ. 11-12).
მე ზემოთ მოგახსენეთ და კვლავაც ვადასტურებ, რომ ამ საკითხებზე მსჯელობა ჩემს სულიერ საზომს აღემატება.
მინდა ვისაუბრო იმაზე, თუ რას არ უნდა ნიშნავდეს იგი.
პირველ რიგში, ალბათ ჩვენი ქვეყანა და ერი არ უნდა ამოვაგდოთ საერთო ისტორიული კონტექსტიდან და თუნდაც მართლმადიდებელი ერების ზოგადი ისტორიული და თანამედროვე ცხოვრებისეული ტენდენციებიდან.
მე ისევ მამა გიორგი ბასილაძის წიგნებს ვუბრუნდები. იქ ხშირია მართლმადიდებელი მეფის მოსვლისა და ქვეყნის გაბრწყინების შესახებ საუბარი და ამ მოვლენის დროც სახელდება. გულისტკივილით მინდა აღვნიშნო, რომ ქვეყნის სიყვარულმა ღირებულებათა იერარქიის დარღვევამდე და ეროვნულ უტოპიებამდე არ უნდა მიგვიყვანოს, მით უმეტეს, რომ საყოველთაო აპოსტასიის პერიოდში ვიმყოფებით. ამას სულიერი სიფხიზლის მოდუნება მოსდევს. რა ცდუნების მოტანა შეუძლია ამას?
ერთი მხრივ, შეიძლება მივიდეთ ლენინურ-ბოლშევიკურ ერესამდე, ერთი ცალკე აღებული ქვეყნის განსაკუთრებული ხვედრისა და ბრწყინვალე მომავლის შესახებ.
მეორე მხრივ, შეიძლება მივიდეთ იუდაურ ჰილიაზმამდე, მიწიერი სამოთხის შექმნის ილუზიამდე. გავიხსენოთ, რომ მაცხოვრის განკაცების პერიოდში ებრაელთა დიდ ნაწილს ჰქონდა მესიის, როგორც დიდი მეფისა და ერის განსაკუთრებული წინამძღვრის მოსვლის მოლოდინი და არ შევცდებით, თუ ვიტყვით, რომ მათ დღესაც იგივე აზრი აქვთ.
გავიხსენოთ, რომ ბიზანტიაში, იუსტინიანეს დროს იყო მცდელობა ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის განსაკუთრებული იდეალური ურთიერთობის ჩამოყალიბებისა. ამას მოწმობენ იმპერატორ იუსტინიანეს ე.წ. ნოველები. ამ ეპოქაში მაცხოვრის ღმერთკაცური ბუნების შესაბამისად, ცდილობდნენ შეექმნათ ანალოგიური სურათი ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის ჰარმონიული ურთიერთობებისა და საერთო ზოგადსაკაცობრიო მიზნების ერთობისა. ამან ბევრი რამ სასიკეთო მოიტანა ზოგადად ეროვნული და სულიერი აღორძინებისათვის, მაგრამ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ბერები მაინც ტოვებდნენ ამ საზოგადოებას, ერთი შეხედვით უკვე მყარად ქრისტიანულსა და თითქოს იდეალურს. მათი არაამსოფლიურობა და საზოგადო მსახურება მუდმივად იყო წინასწარმეტყველური მხილება იმის თაობაზე, რომ მიწაზე სრული ჰარმონია შეუძლებებლია.
ეკლესია ზეაღმატებულია თავისი ლიტურგიკული, საკრამენტალური და ევქარისტიული მსახურებით, ხოლო სახელმწიფო, თუნდაც სამეფო ხელისუფლებით, მაინც დაცემული კაცობრიობის ემპირიულ ცხოვრებას წარმოადგენს. ქრისტესმიერი მძლეველობა და გამარჯვება ამ წუთისოფელზე არც ერთ სახელმწიფო წყობას, თუნდაც ქრისტიანულს, სამეფო ხელისუფლებით, არ შეუძლია უზრუნველჰყოს. ქრისტიანის მთავარი ამოცანა ხომ ამ მძლეველობაში თანამონაწილეობაა. ხოლო ქრისტიანის არაამსოფლიურობა კი მისი ცხოვრების ლაიტმოტივი უნდა იყოს და თანაც შეხსენება და წუხილი ზეციურ სამშობლოზე, რომელიც საერთოა ყველა ქრისტიანისათვის.
ამასვე გვაფრთხილებს მოციქულიც:
„ნუ იცრუებთ ერთიმეორის მიმართ, რადგან შემოძარცული გაქვთ ძველი ადამიანი მისი საქმეებითურთ. და შეიმოსეთ ახალი, რომელიც განახლებულია შემეცნებით მისი შემოქმედის ხატისამებრ, სადაც არ არის არც ბერძენი, არც იუდეველი, არც წინადაცვეთა, არც წინადაუცვეთლობა, არ არის ბარბაროსი, სკვითი, მონა და თავისუფალი, არამედ ქრისტეა ყოველივე და ყოველივეში“ (კოლ.3,9-11).
მამა გიორგი ბასილაძე, ამ საკითხებზე მსჯელობისას, გარდა იმისა, რომ „ლამაზად“ მარჩიელობს, ორი დასკვნის გაკეთების საშუალებას იძლევა (მისებური სწავლებით):
I. ქართველობა, როგორც ასეთი, თითქოს უკვე ნახევარი ცხონებაა;
II. ხოლო მეორე
ნახევარს კი მამა გიორგის ან მისნაირ „ნამდვილთა“ მიმდევრობა შეგივსებთ.
ეს ყველაფერი კი, გარდა აშკარა ლიქნისა, ეთნიკური და კუთხური უტოპია გახლავთ. ჭეშმარიტების ეთნიკურ კუთვნილებაზე დგას დღემდე სომხური ეკლესია. ასე რომ, მამა გიორგი ბასილაძის სწავლებას და „ნამდვილობას“ ეკლესიურ საკითხებში, ცოტა სომხური ელფერიც კი დაჰკრავს.
ქე „დაგვაბოლა“ ეს გიჟ-ვრაცუები და!.. (მამა გიორგისეულად თქმული).
„მაცხოვნე მე, ღმერთო, რამეთუ მოაკლდა წმიდაჲ, რამეთუ
შემცირდეს ჭეშმარიტებანი ძეთა კაცთაგან“
(ფს. 11,1)
როგორც დავინახეთ, დასაწყისში ჩამოთვლილი ყველა გამოცემა, როგორც საერთო არაეკლესიური სულის მატარებელი მართლმადიდებლობის ბოროტ პაროდიას წარმოადგენს.
გამოკვეთილად ჩანს ავტორთა ეკლესიური უცოდინარობა და უტაქტობა, რომელსაც შეუძლია გაუცნობიერებელ მკითხველს ან რწმენაში ჯერ კიდევ არამყარად მდგომს, ახალდამწყებს, მძიმე სულიერი ტრამვაც კი მიაყენოს, არაეკლესიურებს კი შეურყიოს რწმენა ეკლესიისადმი.
გამოცემების სერია „ფეხითმოსიარულე“, რომელიც აშკარად თრილერის ჟანრისაა, სავსეა აგრესიული განკითხვებით მათ მიმართ, ვინც ავტორთა აზრებს არ იზირებენ.
ეს მართლმადიდებლური ბუტაფორია, რომელიც ხშირად წარმოადგენს შეუნიღბავ ბრძოლას ეკლესიასთან, მის დოგმატებთან, იერარქიასთან, მამათა სწავლებებთან, ფართო კარს უღებს მის მსმენელს, წამკითხველსა და მიმდევარს დაცემულ სულთა ვირტუალურ სამეფოში, რაც, როგორც ჩანს კიდეც, სულიერად გაწბილებული ადამიანისათვის შეუმჩნეველი რჩება.
თუკი ეს ადამიანები ეკლესიას არ აღიქვამენ, როგორც ხომალდს, გემს, რომლითაც ისინი გადარჩებიან ამა წუთისოფლის საცდურთა ზღვაზე მავალნი და პირიქით, თუკი ისინი ირჯებიან ეკლესიის გადასარჩენად, ცხადია, აქ გამოუვალ ჩიხთან გვაქვს საქმე, ანდა სულაც ჭაობთან.
ეს კი გახლავთ ნიშანდობლივი ფაქტი ჩვენი აპოსტასიური [7] ეპოქისა.
აშკარაა მცდელობა ნეოქარიზმატული სექტის ჩამოყალიბებისა თავისი „ახალი“ სწავლებებით, რომელიც დაფარულად განეცხადებათ განდობილებს; ახალი ტერმინებით: „ღმერთამდე გაღწევა“, „ნამდვილი“ და ა.შ.
ხშირადაა საუბარი სასწაულებზე, მაგრამ ჩვენ აქ მხოლოდ ცარიელი, ფუყე ეგზალტაციის შედეგებს ვხედავთ და, ღმერთო შეგვინდე, სათქმელადაც საშინელია, ამით შეიძლება იმათი ხვედრი გავიზიაროთ, რომელთა შესახებაც მაცხოვარი ამბობდა: „ბოროტი და მემრუშე მოდგმა ეძებსო სასწაულებს“.
მამათა სწავლებით, სასწაულები ეკლესიას პირველ საუკუნეებში სჭირდებოდა, უღვთოობისა და უმეცრების ბურუსში ჩაძირული წარმართული სამყაროს მოსაქცევად, როგორც ახალდარგულ ნერგს სჭირდება წყლის დასხმა გასახარებლად. მომაგრდება რა, იგი უკვე თავად იკრებს მაცოცხლებელ სინოტივეს დედამიწიდან; ასევე უნდა დარწყულდებოდეს ეკლესიის ერთგული შვილი ეკლესიური ცხოვრებით, საეკლესიო საიდუმლოებებში მონაწილეობით, კანონიკური და ღვთივკურთხეული საკითხავებით მამათა სწავლებებიდან. ამასთან, ღმერთი ეკლესიურ ერთობას და სიმშვიდეს მოითხოვს, როგორც მოციქული გვასწავლის: „ვინაიდან ღმერთი უწესრიგობის კი არ არის, არამედ მშვიდობისაა, როგორც წმიდათა ყველა ეკლესიაში“ (1კორ. 14,33).
რა თქმა უნდა, როდესაც ეკლესიისა და მისი ნებისმიერი რიგითი წევრის სულიერ აღმშენებლობას ესაჭიროება, ღმერთი ძლიერია „ჰქმნას სასწაულ კეთილ რათა იხილონ მოძულეთა ჩვენთა და რცხვენოდეთ, რომ შენ უფალი შემეწიე მე და ნუგეშინისმეც მე“.
ჩვენ თვითონ არ უნდა მოვითხოვდეთ სასწაულს. თუ ეს ასეა, მყიფე ყოფილა ჩვენი სულიერი ცხოვრების ფუნდამენტი.
არც ჩვენ ხელგვეწიფება და ვერც გავკადნიერდებით უფალს სასწაული მოვთხოვოთ, დროში მოგზაურობისა თუ წვიმის მოყვანის სახით, მაგრამ, მინდა აქ მცირე ლირიკული გადახვევა გავაკეთო; ბავშვობაში ორი წვიმა მიყვარდა ძალიან და ორივე სასწაულებრივად მიმაჩნდა; ერთი, ქართლის ცხოვრებიდან, რომელმაც ფარნავაზს დიდი განძი აპოვნინა და შემდგომ საქართველოს უდიდეს გვირგვინოსნად აქცია; და მეორე, რომელმაც განბანა ლურჯი მელია იმავე სახელწოდების ქართული ნახატი ფილმიდან და ამით მისი სიცრუე („ნამდვილობა“) გამოააშკარავა. ასე რომ წვიმას, მარტო ამამაღლებელი კი არა, გამრეცხი და მამხილებელი თვისებებიც გააჩნია. ყოველ შემთხვევაში ასეთი აღმოჩნდა იგი საცოდავი ლურჯი მელიისათვის. ერთი წვიმა, რეალური დიღმის წვიმა (საქართველოში, ალბათ, ფეხზე წამოდგომით უნდა ისმებოდეს მისი სადღეგრძელო), საფუძველს უყრის ჩვენს რეალურ ეროვნულ იდენტურობასა და მყარ სახელმწიფოებრივ საფუძვლებს, მეორე კი, ზღაპრული, ამხილებს ყველა დიდების მოპოტინე ფერშეცვლილ მეოცნებეს. შენდობას ვითხოვ, თუ გადაგღალეთ სიტყვების წვიმით, რეალურის მოყვანა შორსაა ჩვენ ცოდვილთაგან.
კიდევ ერთ მნიშვნელოვან ასპექტზე მინდა გავამახვილო თქვენი ყურადღება. ეს გამოცემები გაჯერებულია წმიდა მამათა შეგონებებითა და წინასწარმეტყველებებით ბოლო ჟამის მოვლენათა შესახებ. გვხვდება გამონათქვამები თანამედროვე სასულიერო პირთა კნინი და დაბალი სულიერების შესახებ. ეს ყოველივე, რა თქმა უნდა, ცნობილია ჩვენთვის და ვხედავთ კიდეც ამ დამცრობილ სულიერებას, უპირველეს ყოვლისა, საკუთარ თავში, ვითარცა დვირეს სულიერი თვალისჩინის წამახდენელს. მოყვასის ცოდვა, ვითარცა წველი, არ არის ჩვენი განსაკითხავი; ძლიერია უფალი და ძალუძს აღმართოს ყველა წაქცეული და გაამყაროს ყოველი მერყევი სული.
ჩვენ ვლოცულობთ ეფრემ ასურის ლოცვით, რომელიც განსაკუთრებით ქმედითია ჩვენი სულიერად განძარცვული ეპოქისათვის. სხვანაირად, ჩვენ იმ ფარისეველს დავემსგავსებით სახარებიდან, რომელიც ზემოდან დაჰყურებდა მეზვერეს და ამაყობდა კიდეც თავისი ადამიანური სიმართლითა და ფსევდოკეთილმსახურებით, რაც ნაგევად და სიბილწედაა შერაცხილი მამათა მიერ ღვთის წინაშე. აკი სახარებისეული მეზვერე გამართლებული გაძოვიდა კიდეც ტაძრიდან. მეზვერის სულიერი განწყობა ერთადერთი სწორი და მაცხოვნებელია ჩვენი აპოსტასიური ეპოქისათვის.
ამის საწინააღმდეგოდ, განსახილველ წიგნებში წარმოჩენილი „ნამდვილის“ სულიერი წყობა კლასიკური ფარისევლობა გახლავთ. აკი ასე უყურებს კიდეც იგი ცოდვილებს და ყველას, ვინც მის აზრებს არ ეთანხმება. უფალი, ასეთთა შემხედვარე, ბრძანებდა, „მოვედ არა მართალთა წოდებად, არამედ ცოდვილთა სინანულადო“ (მათ.9,13), ე.ი. მაცხოვარი იმათთვის მოვიდა, ვინც ცხოვნებასა და მხსნელს საჭიროებდა და არა მოჩვენებითად მართალთათვის, მათ შორის, „ნამდვილთათვის“.
იკითხავთ, განა არ არისო პრობლემები ეკლესიაში? დიახაც არის და არამცირედი. სადაც ადამიანია, იქ ყოველთვის არის ნაკლულოვანება. ამიტომაც გვჭირდება „საღვთო მადლი უძლურთა მკურნალი და ნაკლულევანთა ყოვლადვე აღმავსებელი“. ამიტომაც უწოდებდნენ ღირსი მამები ეკლესიას სულიერ სამკურნალოს. „ნამდვილი“ განიკითხავს თანამედროვე სასულიერო პირებს „წმიდანის“ პოზიციიდან, მაგრამ ეს პოზიცია ერთგვარი პოზაა თეთრწვერა, ჭარმაგი მოხუცისა, რომელსაც უვნებელობა ოდენ ასაკიდან გამომდინარე ფიზიოლოგიური პროცესების მინავლება ჰგონია. ამპარტავნებას კი, როგორც მამები გვასწავლიან, ასაკი ვერ კურნავს; პირიქით, შეიძლება უსაშველოდ გაიზარდოს და გამოკრისტალდეს კიდეც. ეს კი ისეთი კრისტალია, არანაირ საღვთო ნათელს რომ არ ატარებს. ამ შემთხვევისათვის ბრძანებდა მოციქული: „ღმერთი ამპარტავნებს ეწინააღმდეგება, თავმდაბლებს კი მადლს ანიჭებს“ (1პეტ. 5,5). ამაზე ამახვილებს ჩვენი უწმიდესი პატრიარქიც ყურადღებას თავის საშობაო ეპისტოლეში:
„ამპარტავნება - ეს არის უპირველესი, უდიდესი და უსაშინლესი ცოდვა, რომელსაც თითქმის ყველა ადამიანში ჰქონდა და აქვს მეტნაკლებად ფესვი გადგმული და სწორედ იგი არის მთავარი დამაბრკოლებელი მიზეზი ღმერთთან ჩვენი მიახლებისა...
თუ ამპარტავანი თავის ნაკლოვანებებს საერთოდ არ ხედავს, ან როგორც უმნიშვნელოს ისე წარმოაჩენს (არ არის გამორიცხული, იქამდეც მივიდეს, რომ ამით იამაყოს); თავმდაბალი მცირე ცოდვასაც მტკივნეულად განიცდის, წუხს და არ მალავს მას არც მოძღვრისა და არც ადამიანების წინაშე“ (საშობაო ეპისტოლე 2011, გვ. 4-7).
ახალგაზრდობა და გამოუცდელობა მართლაც არის ერთერთი ნაკლი ჩვენი დღევანდელი მოძღვრებისა, მათი გარკვეული ნაწილისა; მაგრამ აქ მრავალი ობიექტური მიზეზიც არსებობს. რა უნდა ეღონათ ჩვენს მღვდელმთავრებს, როდესაც ეკლესია, დევნულობის გამო, უკიდურესი დამცრობისა და მოოხრების მდგომარეობაში იმყოფებოდა და ერი ფაქტიურად სულიერ შიმშილს განიცდიდა? როცა ათასობით ქართველი ადამიანი მოუნათლავად და უზიარებლად აღესრულებოდა? აქ, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, ძალუძს უფალს ნაკლულევანთა ყოვლადვე აღვსება და ასეც ხდება. ეკლესიაში გროვდება პირადი სულიერი გამოცდილება. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ საქართველოს მთასა თუ ბარში გაბნეული უამრავი ეკლესიისა თუ მონასტრის აღორძინებამ ასეთი ახალგაზრდების მხრებზე გადაიარა და ბევრი მათგანი ნაადრევად დააბერა კიდეც. დღემდე გვაქვს ბევრი ისეთი მონასტერი, რომელთა წევრებსაც, საჭიროების შემთხვევაში, დიდი მანძილის გავლა უწევთ ფეხით, მთებსა თუ ხევებში. ყოველ შემთხვევაში, ეს გზა ხშირად აღემატება მანძილს მოწამეთადან ჭოგნარამდე, თანაც ამაში მათ არანაირ ნიშანს არ უწერენ. დგანან იქ სადაც საჭიროა და სხვაგვარად არ ძალუძთ: არც შრომობენ ისინი აქაური სასყიდლისათვის, რათა აიცილონ უფლის განკიცხვა: „მიგიღებიეთო სასყიდელი თქვენი“; თანაც ეს მამები უბრალო ბერები არიან და დროსა და მანძილზე არ მოგზაურობენ. თავმდაბლად დაშვრებიან მაცხოვრის სამსახურში. პატერიკებიდან ცნობილია მანძილზე გადაადგილების ფაქტები, მაგრამ ამას მოწყალე უფალი და მხოლოდ ის მოიმოქმედებდა ხოლმე თავის ერთგულ შვილებზე, როდესაც ისინი გზაში განსაკუთრებულად დამაშვრალნი და მწყურვალენი აღმოჩნდებოდნენ ხოლმე. მამა გიორგის დროსა და სივრცეში მოგზაურობა კი, როგორც დავრწმუნდით, მხოლოდ ქიცია და ქიცმაცური... აღარაფერს ვამბობ, რუსული აგრესიის დროს ჩვენს ეკლესიაში აღვლენილ განუწყვეტელ წირვა-ლოცვაზე და ამით მამებისაგან ერის სულიერი და ფიზიკური სატკივარის თავსდებაზე. არც ერთ სასულიერო პირს ფრონტის ხაზზე თავისი მოღვაწეობის ადგილი არ მიუტოვებია, პირიქით ხშირ შემთხვევაში მხოლოდ მათ გამოჰყავდათ დაჭრილები და დაღუპულები... საუბარი გამიგრძელდა, მოკლედ დავასრულებ; ჩვენი დღევანდელი მოძღვრები და ბერ-მონაზვნობა კარგად გრძნობენ ერის სულიერ პულსსა და გულისცემას.
„ნამდვილის“ განკითხვის მიზეზი კი უფრო ის გახლავთ, რომ საკუთარი თავი შემოგვაჩეჩოს თავისი „უცოდველობითა“ და წინამძღოლობის ამბიციით. <<„ნამდვილი“ თავის თავში>>, ეს შედარებით მცირე და ეკლესიისათვის თანამგზავრი პრობლემაა, მაგრამ ჩნდება ცდუნება, ადამიანებმა ასეთი შემცდარი სულიერი მამები ერის ლიდერებად წარმოაჩინონ; მით უმეტეს, თუ თვითონაც უარს არ ამბობენ ბელადობაზე. ასეთი საქციელით კი ისინი ხშირად კვებავენ სოციალურ არამდგრადობას და ეკლესიასა და საზოგადოებაში შემოაქვთ განხეთქილების სული. ამიტომაც არაა გასაკვირი, რომ ასეთი ფსევდო-წმინდანები ოპოზიციაში უდგანან საეკლესიო იერარქიას. ისინი საკუთარი თავისა და სხვა „ნამდვილთა“ გარდა, ავტორიტეტს არ ცნობენ.
კიდევ ერთი საეკლესიო პრობლემა. მომსმურთა, ნარკოტიკის მომხმარებელთა და სხვა უძლურ ადამიანთა არსებობა ეკლესიაში; დიახ, ესეც არსებობს, მაგრამ არა იმ ზომითა და ფორმით, როგორც ცდილობენ ეს დაგვიხატონ. ეკლესია, როგორც ადამიანთა ერთობა, მთელი ჩვენი საზოგადოების ნაწილია და შეიძლება მოხდეს ისე, რომ რაიმე ადამიანურმა ნაკლმა ეკლესიის მოძღვრებშიც შეაღწიოს. დღევანდელი სასულიერო პირი ხომ გუშინდელი ერისკაცია. მავანში შეიძლება მიძინებულმა უძლურებამ გაიღვიძოს და, ბოროტის ძალისხმევით, კრიტიკულ ზღვრამდე მივიდეს. ჩვენ ლოცვა გვმართებს მათთვის. ხშირად უძლურება ადამიანს დასამდაბლებლად ეძლევა ხოლმე. თუმცა ეკლესია ყოველთვის ზრუნავდა და ზრუნავს თვითგანწმენდაზე.
აქვე უნდა შევნიშნოთ, რომ არცერთი სასულიერო პირი თავის ნაკლსა და უძლურებას სამაგალითოდ და მისაბაძად არ აქცევს. პირიქით, გმობს და შენდობას ითხოვს, მაგრამ ნაკლის მიუხედავად, საეკლესიო სწავლებას არ ამრუდებს. განა არ გსმენიათ საერო ექიმებზე, რომელთაც რაიმე ადამიანური უძლურება სტანჯავთ, მაგრამ სხვებს მკურნალობენ და თავის პროფესიულ მოვალეობას შეძლებისდაგვარად ასრულებენ. რაღა-თქმა უნდა არც მე და არც ერთი თქვენთაგანი, მოყვასნო, საოპერაციო მაგიდაზე ასეთ ექიმს არ ვინატრებდით, მაგრამ არსებობს უარესი საშიშროებაც; წარმოიდგინეთ ასეთ ყოფაში (რისგანაც ღმერთმა დაგვიფაროს), საოპერაციოში შემოსული ყასაბი თავისი საყასბო ინსტრუმენტებით. ყასაბი კი ყასაბია (ექიმად არ გამოდგება, თორემ თავის საქმეში ღმერთმა გაუმარჯოს), გინდ ტოგა ჩააცვი, გინდ ფრაკი და გინდაც ქართული ჩოხა. არა მგონია, ვინმემ საოპერაციოში ყასაბს მიანდოს თავი. „ნამდვილობა“ კი სწორედაც სულიერი ყასბობაა.
რაც შეეხება მამა გიორგი ბასილაძის ბერობას. ყველამ კარგად უწყის, რომ იგი ბერი არ გახლავთ, მაგრამ, როგორც ზემოთ დავინახეთ კიდეც, ეს სრულებითაც არ არის მისი ნაკლი, ბოლოს და ბოლოს ბერიკაცია. ამიტომ ამაზე თავიდან ჩვენც დავიდუმეთ, თუმცა დაკვირვებული მკითხველი ხვდება და მთელი უბედურებაც იმაშია, რომ იგი ბერობას მიზანმიმართულად იბრალებს, რათა თავის უცნაურ სწავლებებს დამაჯერებლობის სტატუსი მისცეს. ბერობა ხომ ქრისტიანობის ციტადელია. აქვე აღვნიშნავთ, რომ ზოგადად ე.წ. ბერული სახელმწიფო სისტემა, ჯარითა და კანონებით, რომელზედაც მამა გიორგი ბასილაძე ზღაპართ-მეტყველებს, ჩვეულებრივ, დედაეკლესიაა მისი საიდუმლოებებით, საეკლესიო იერარქიით, ლიტურგიკით, მამათა სწავლებით და ა.შ. მხოლოდ ეკლესიაა „სვეტი და სიმტკიცე ჭეშმარიტებისა“ (1ტიმ. 3,15). ბერობა კი, როგორც ასეთი, ცხონების არც აუცილებელი და არც საკმარისი პირობა არ გახლავთ. ასე რომ, კვლავაც ვიმეორებთ, ქრისტიანობა რთულია, მაგრამ მაცხოვნებელი.
მამა გიოორგი ბასილაძის ზღაპართმეტყველება სულიერ ასპექტში მოციქულის სიტყვისამებრ „ჰაერის ფუჭად ცემაა“ (1ტიმ. 9,26), ხოლო საზოგადოებრივ ასპექტში, მომიტევოს მკითხველმა - არქიფოობა (გაიხსენეთ „დათა თუთაშხიას“ ერთერთი პერსონაჟი). რამდენადაც არქიფოს მოწყობილი „სახელმწიფო“ იყო ანაქრონიზმი ჯანსაღი საზოგადოებრივი ხედვით, აქაც, როგორც დავინახეთ, „ნამდვილის“ ილუზორული „ბერული სახელმწიფო“ სხვა არაფერია, თუ არა მოხიბლული ადამიანის ფანტასმაგორაა. ეს სულიერი დალტონიზმი კი, ტირაჟირების შემთხვევაში, რაც სამწუხაროდ უკვე ხდება, ატარებს ფსევდოქრისტიანული სექტის სახეს.
ამიტომაც მძიმე ტვირთს იღებენ გამომცემლები (კისერზე ჩამობმული დოლაბის ქვის წონისას), თუნდაც ეს მათი გულწრფელი უმეცრებით იყოს გამოწვეული და არა ეკონომიკური მოსაზრებებით. ეს ერთგვარი მეკობრული ხერხია საფასის დაგროვებისა. ზღვის ყაჩაღები საკუთარ გემებზე ხშირად დროშას ცვლიდნენ ხოლმე სხვათა მისაზიდად და გასაძარცვად თუ დასაღუპად. ეს წიგნები კი, რომელთაც გარედან ჯვარი და ეკლესია ახატია, შიგნიდან ანტიეკლესიური და არაჯანსაღია და მათგან სექტანტური სული უბერავს.
გამოცემებში ხშირად მეორდება რიგ სასულიერო პირთა, სავარაუდოდ „ნამდვილთა“ ფოტოსურათები. ჩვენ მათ არ ვიცნობთ, მაგრამ ზოგიერთი მზერა იმდენად არაჯანსაღია, რომ დამწყებ ფსიქიატრსაც არ გაუჭირდება დიაგნოზის დასმა. გულახდილად რომ ვთქვათ, „ნამდვილობა“ თვითონ დიაგნოზია. ეს, ერთი შეხედვით, არასასიამოვნო ფაქტი, შეიძლება უკეთესიც კი იყოს, რამდენადაც ეკლესია რიგი დაავადებების შემთხვევაში მას შემარბილებელ არგუმენტად მიიჩნევს.
რაც შეეხება „ვეფხისტყაოსნის“ მკვლევარს, ბ-ნ მერაბ ცინცაძეს, „რუსთველოლოგია“ ასეთს არ იცნობს. მაგრამ ჩვენ კარგად ვიცნობთ პირადად მას. იგი ჩვენი მეზობელი გახლავთ. გამოკვლევაზე დავიდუმებთ (მეზობელია მაინც!). პავლე ინგოროყვას „რუსთველიანას“ შემდეგ, უხერხულიც კია გაკადნიერდე და გამოკვლევა უწოდო საკუთარ ნაშრომს, რომელიც უფრო მჩხიბაობის ჟანრისაა. ჩვენივე მეზობელია „ნამდვილი“ ბერი ნიკოლოზ მაქარაშვილი. საკუთარი გადაწყვეტილებით დღეს იგი მდუმარებს. ჩვენი ვარაუდით, ამ მდუმარებასაც გნოსტიკური ელფერი დაჰკრავს, როგორც დიდი შოთა ამ შემთხვევისათვის იტყოდა: „თავისისა ცნობისაგან ჩავარდების კაცი ჭირსაო“.
ჩვენ კი ისევ ზემოთ თქმულს დავუბრუნდეთ:
მავანი იტყვის, განა რა ზიანის მოყენება შეუძლიაო თეთრწვერა, ასაკოვან, „ტკბილადმოუბარ“ მოხუცს. ის უბრალოებით ამბობსო. სწორედაც ამ უბრალოების ბრალეულობაზე გვაქვს საუბარი. არ უნდა გვეგონოს, რომ ერესიარხები მონსტრები იყვნენ. პირიქით, ადამიანური, გარეგნული ცოდნით მრავალს აღემატებოდნენ კიდეც (რასთანაც ოდნავადაც ვერ მივალთ ჩვენს შემთხვევაში). ორიგენე თავისი დროის უგანათლებულესი ადამიანი იყო და მრავალი განსაცდელის დამთმენი ქრისტეს გულისათვის. მისი ნაწარმოებებიდან ნაწილი დღესაც მიღებულია ეკლესიაში, მაგრამ ბოლოს, ხატოვნად რომ ვთქვათ, მის ნაგროვებ თაფლის კასრს, კუპრი და შხამი შეერია და მთელი შრომა უხმარ ჰყო. ამიტომაც ჩვენც „ვინც არა ჰგავს კახაბერსა, მას ვერ ვიტყვით კახაბერად“.
შეიძლება მრავლად გავისარჯეთ კიდეც, როგორც ქართული ანდაზა ამბობს, „დათვი ჩანდა და მაინც ნაკვალევს მისდევდნენო“. მართალია, ჩვენ ერთი შეხედვითაც შევამჩნიეთ მტაცებელი, მაგრამ მაინც ნაკვალევს მივყევით, რათა დავიცვათ სულიერად ყრმანი დაღუპვისაგან, რათა ამა სოფლის საცდურთა ტყეში დაკარგულებმა დათვის ნაკვალევი მშობლიურ ნაფეხურებად არ მიიჩნიონ და მამის წიაღის ნაცვლად მხეცის კლანჭებში არ აღმოჩნდნენ.
რაც შეეხება ე.წ. „ჰამბურგულ ანგარიშს“. წიგნში „ფეხითმოსიარულე I ნაწილი“, ავტორები საასპარეზოდ გვიწვევენ, იწვევნ ეკლესიას დაუმარცხებელი ათლეტის კადნიერებით:
„მოჭიდავეებში არსებობს ასეთი ფიგურალური გამოთქმა „ჰამბურგული ანგარიში“. მისი არსი ასეთია: მე-19 საუკუნის მიწურულსა და მე-20 საუკუნის დასაწყისში ჭიდაობის სამყაროში ხშირად იმართებოდა შეჯიბრებები, სადაც ძლიერი მოჭიდავე იშვიათად უგებდა აშკარად სუსტს. მიზეზი? მიზეზი დიდი ფული იყო. ვიღაც ვიღაცაზე აკეთებდა „სტავკას“ და სპორტის მოყვარულნი ძნელად თუ იგებდნენ ვინ ძლიერი იყო სინამდვილეში და ვინ სუსტი. მაშინდელი ჭიდაობის სამყარო ძირითადად დუმდა ამგვარი გარიგებებით ჩატარებულ შეჯიბრეხეხზე, მაგრამ მათ იცოდნენ, რომ „ჰამბურგის ტურნირი“ ყველაფერს თავის ადგილს მიუჩენს. ამ პერიოდში მოჭიდავეები ჰამბურგში წელიწადში ერთხელ მაინც იკრიბებოდნენ და იქ მიდიოდა ნამდვილი პაექრობა, ყოველგვარი დათმობებისა და ჩაწყობების გარეშე. იქ „ჰამბურგული ანგარიშით“ დგინდებოდნენ ჭეშმარიტი ფალავნები.
რაღაც ამგვარი სიტუაციაა ქართულ ეკლესიაშიც. არცთუ იშვიათია შემთხვევა, როცა რაღაც უცნაური მოვლენა სულ სხვადსხვანაირად ფასდება. მღვდელმსახურთა გარკვეული ნაწილი ყველაფერს თავიანთი გონებრივი და სულიერი არშინით ზომავს და წონის, რომელნიც იქ ამთავრებენ სამყაროს, სადამდეც მათი საწიერი „ქაჩავს“.
პატიებას ვითხოვთ მამა გიორგისა და მისნაირი სულიერი მღვდელმსახურების წინაშე, მაგრამ დადგა დრო, რაღაც იმდაგვარი რამ გაკეთდეს საქართველოს ეკლესიაში, რაზეც ზემოთ მოგახსენეთ - „ჰამბურგული ანგარიშით“ ერთმანეთში მაინც ითქვას და განისაზღვროს, ვინ ვინაა და რისი შემძლე?!“
გამოწვევა მიღებულია!
შეფასება მკითხველისთვის მიგვინდია. ისე კი ბერობა სულიერი ფალავნობაა. მისთვის მთავარი საწვრთნელი საშუალება ეკლესიის წიაღში მამათა მცნებებით გამოწრთობა და გაკაჟებაა. ჩვენი ასპარეზი, „ჩვენი ბრძოლა არ არის სისხლისა და ხორცის წინააღმდეგ, არამედ მთავრობათა წინააღმდეგ, ხელმწიფებათა წინააღმდეგ, ამ წუთისოფლის სიბნელის მპყრობელთა წინააღმდეგ, ცისქვეშეთის ბოროტების სულთა წინააღმდეგ“ (ეფეს. 6,12).
რაც შეეხებათ „ნამდვილებს“, მათთან ჭიდაობა არც გვიფიქრია, დედაეკლესიის ყვედრებამ გვაიძულა. ესეც იმიტომ, რომ ბაქია „ნამდვილი“ მრავალთა საცდურად არ იქცეს და თავი „მძლეთამძლედ“ არ წარმოიდგინოს, იმ ზღაპრის გმირისა არ იყოს. ნაგევად და სიმყრალედ შერაცხილა ღვთის წინაშე ყოველგვარი ცუდმედიდობა.
სუსტი ფალავანია „ნამდვილი“ და თანაც მსუბუქ წონაში მოასპარეზე. ამასთან, იგი არ იცავს არც ერთი სტილის ჭიდაობის წესებს. თითოეული მათგანიდან ცოტ-ცოტა აუღია ან ყურმოკვრით გაუგია; მიმიხვდება მკითხველი: ცოტა ღვთისმეტყველება, ცოტა პოლიტიკა, ცოტა არტისტიზმი და ა.შ. რაც შეეხება „ნამდვილისაგან“ ძალების შეგრძნებას, იგი აშკარად დოპინგური წარმომავლობისაა. მამათა ენაზე მას ხიბლი ჰქვია.
ჩვენ ამ ძალების არ გვეშინია და გამოწვევაც მივიღეთ. საასპარეზოდ ქართული სტილით ჭიდაობა ავირჩიე და ჭეშმარიტად ქართულადაც ვამთავრებ, ჩოქბჯენში აღარ გეჭიდავებით, არ არის ეს ქართველთა წესი. წამოდექით და მეც ხელს გიწვდით. ჩვენ ძმებად უნდა დავრჩეთ. მთავარი უნდა ვიცოდეთ: დედაეკლესიას არ ეღალატების!!!
მე კი, როგორც მოგახსენეთ, მხოლოდ ეკლესიის ყვედრებამ ამაღებინა კალამი. უმცირესი ვარ ეკლესიის მოძღვართა შორის, მაგრამ ვითარცა ბალაამის ვირი ამეტყველდა წარმართი მოგვის ძალადობისაგან, ასევე მეც მომიწია სხვათა გასაგონად ამეტყველება ეკლესიაზე წარმართობის მოძალების მცდელობის (ზემოხსენებული გამოცემების სახით) გამო.
დანო და ძმანო, ქრისტიანენო! შეიძლება ზოგიერთი თქვენგანი ტკივილით შეხვდეს ყოველივე ზემოთ თქმულს. ნუ იჩქარებთ შეფასებისათვის. ილოცეთ და მიაყურადეთ სინდისის ხმას. ღმერთმა ყველას მოგვცეს გულისხმისყოფა. იქნებ ეს ტკივილი ხილული და უხილავი კერპების მსხვრევითაა გამოწვეული. გაიხსენეთ მოციქულთა სახით ეკლესიის მოშურნეობა მათ წინაშე, რომელნიც ემოციური ეგზალტაციით გაჰყვიროდნენ: „დიდ არს არტემიდე ეფესელთაიო!“.
[1] - გნოსტიციზმი - (ბერძ. ცოდნა, შემეცნება) - რელიგიური მიმდინარეობაა, რომელიც ჩვენი წელთაღრიცხვის დასაწისში წარმოიშვა და აერთიანებდა სხვადასხვა რელიგიურ-ფილოსოფიურ სწავლებებს, მათ შორის, წარმართულსაც (მაგ. პლატონიზმი, ნეოპლატონიზმი) და მის მიმდევრები საკუთარ თავს ერთგვარი დაფარული ცოდნის მატარებლებად თვლიდნენ. ეს სწავლებები დაგმობილია წმინდა მამების მიერ, კერძოდ V მსოფლიო კრებაზე.
[2] - სეკულარიზაცია (ლათ.) აქ: ეკლესიის სულიერი გალენისაგან გათავისუფლება (საზოგადოებრივ და გონებრივ მოღვაწეობაში, მხატვრულ შემოქმედებაში).
[3] - თეოსოფია - ფსევდოსულიერი სწავლება ღვთის სიბრძნის შესახებ, ერთგვარი რელგიური ეკუმენიზმი, რომლიც ამტკიცებს ჭეშმარიტების მიღწევის შესაძლებლობას სხვადასხვა რლიგიერი პრაქტიკიდან გამომდინარე.
[4] - თეოლეპსია (ბერძ.) - ღეთაებაივი შთაგონება, აღმაფრენა.
[5] - მიზანთროპი (ძვ. ბერძ.) - ადამიანების სიძულვილი, გაუცხოვება მათ მიმართ, კაცთმოძულეობა.
[6] - თეოლოღუმენი (ბერძ.) - საღვთისმეტყველო აზრი, რომლიც არ წარმოადგენს აუცილებლობას ყველა ქრისტიანთათვის. ეპისკოპოსი კალისტე ამ სიტყვის არსს ასე განმარტავს: „თეოლოღუმენი არის უბრალოდ რომელიმე ავტორის კერძო აზრი, მეტ-ნაკლებად მიღებული ეკლესიის მამათა მიერ. მაგრამ მას არა აქვს ვალდებულებითი, საყოვლთაო ხასითი მსოფლიო საეკლესიო კრებათა განჩინებისა“.
[7] - აპოსტასია (ბერძ.) - დისტანცირება, განდგომა.