გვწამს, რომ ეკლესია ფლობს სახარებისეულ საიდუმლოებებს, რიცხვით შვიდს. არც მეტს და არც ნაკლებს - გარდა ამ რაოდენობისა, ეკლესია არ ცნობს. განსხვავებული რაოდენობა, შვიდზე მეტი, გამოგონილია უგუნური ერეტიკოსების მიერ. საიდუმლოთა ეს შვიდეული კი, მართლმადიდებლური რწმენის სხვა დოგმის მსგავსად, დაფუძნებულია საღმრთო წერილზე. სახელდობრ:
წმიდა ნათლობა გვამცნო ჩვენ უფალმა ამ სიტყვებით: „წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი და ნათელს-ჰსცემდით მათ სახელითა მამისათა და ძისათა და სულისა წმიდისათა“ (მათე 25,19): „რომელსა ჰრწმენის და ნათელიღოს, ჰსცხონდეს, ხოლო რომელსა არა ჰრწმენეს, დაისაჯოს“ (მარკ. 16,16).
წმიდა მირონის ანუ მირონცხების საიდუმლო დაფუძნებულია აგრეთვე მაცხოვრის სიტყვებზე: „ხოლო თქუენ დაჰსხედით ქალაქსა ამას შინა იერუსალიმსა, ვიდრემდე შეიმოსოთ ძალი მადლით“ (ლუკა 24,49). სწორედ ამ ძალით აღიჭურვნენ მოციქულნი სულიწმიდის გარდამოსვლის შემდეგ და სწორედ ეგევე ძალა წარმოჩინდება მირონცხების საიდუმლოს მეოხებით, რის შესახებაც მსჯელობს მოციქული პავლე (2 კორ. 1,21-24): აგრეთვე „…რომელი შეჰკრა ქუეყანასა ზედა, კრულ იყოს იგი ცათა შინა, და რომელი განხსნა ქუეყანასა ზედა, ხსნილ იყოს იგი ცათა შინა“ (მათე 16,19).
უსისხლო მსხვერპლს გვამცნობს შემდეგი: „მიიღეთ და ჭამეთ; ესე არს ხორცი ჩემი… ესე სასუმელი ახალი სჯული არს სისხლისა ჩემისა“ (I კორ. 11,24-25); „უკუეთუ არა ჭამოთ ხორცი ძისა კაცისა, და სუათ სისხლის მისი, არა გაქუნდეს ცხორება თავთა შორის თქვენთა“ (იოანე 6,5-8).
ქორწინების საიდუმლო საფუძველია თავად ღვთის მიერ წარმოთქმული სიტყვები, რასაც გვამცნობს ძველი აღთქმა (შესაქმე 2,24) და რომელიც კვლავ დაადასტურა იესო ქრისტემ, ოდეს ბრძანა: „რომელნი-იგი ღმერთმან შეაუღლნა, კაცნი ნუ განაშორებნ“ (მათე 19,6). ასევე: მოციქული პავლე ქორწინებას უწოდებს დიდ საიდუმლოს (ეფ. 5,32).
სინანული, რომელთანაც ერთიანდება აღსარების საიდუმლო, ეფუძნება საღმრთო წერილის ამ სიტყვებს: „უკუეთუ ვიეთნიმე მიუტევნეთ ცოდვანი, მიეტევნენ მათ, და უკუეთუ ვიეთნიმე შეიპყრნენ, შეპყრობილ იყუნენ“ (ინ. 20,23). აგრეთვე: უკუეთუ არა შეინანოთ, ეგრევე სახედ ყოველნი წარსწყმდეთ“ (ლუკ. 13,3).
წმიდა ზეთისცხების საიდუმლოზე ანუ ზეთისცხების ლოცვაზე მიგვანიშნებს მახარებელი მარკოზი, ხოლო გარკვევით ადასტურებს იაკობი, ძმა უფლისა (5,14-15).
საეკლესიო საიდუმლონი არა მხოლოდ ნიშანნი არიან ღვთიური აღთქმისა, არამედ მოიცავენ ბუნებრივსა და ზებუნებრივს. ვაღიარებთ, რომ ისინი არიან საჭურველნი, რომელთა მეოხებითაც უსათუოდ შეიმოსებიან მადლით მათდამი შევრდომილნი, მაგრამ უარვყოფთ იმ აზრს, შეუთავსებელს ქრისტიანულ მოძღვრებასთან, რომ საიდუმლო სრულყოფილია მხოლოდ მიწიერი საგნების, - თვით ამ საიდუმლოს მიერ კურთხეულ საგნების, - პრაქტიკულად გამოყენების ჟამს (მაგ. ტრაპეზობა-პურობისას და სხვა მისთანა): რომ თითქოს საიდუმლოს მიერ კურთხეული საგნები მოხმარების გარეშე ანუ შემდგომ კურთხევისა რჩებიან ლიტონ საგნებად. ამგვარი რამ ეწინააღმდეგება ზიარების საიდუმლოს, რომელიც, - დაფუძნებულია რა ყოველთა საუკუნეთა უწინარეს არსებული სიტყვის მიერ და კურთხეული სულიწმიდის მოწოდებით, აღესრულება შერაცხილის ანუ ქრისტეს სისხლისა და ხორცის მუნმყოფობით. ამ საიდუმლოს აღსრულება, როგორც აუცილებელი, არის წინამძღვარი ანუ საშუალება ერთიანობა-ზიარებისა და მართლაც, თვით ზიარებამდე რომ არ აღსრულებულიყო ეს საიდუმლო, უღირსად მზიარებელნიც არ შეჭამდნენ და არ შესვამდნენ დასასჯელად თავიანთი თავისა (I კორ. 11,29), რადგან, იმგვარ შემთხვევაში, ისინი ეზიარებოდნენ ჩვეულებრივ პურსა და ღვინოს. აწ კი, - ეზირებიან რა უღირსნი, თავიანთი თავის დასასჯელად ჭამენ და სვამენ. ზემოთქმულის თანახმად, ევქარისტიის საიდუმლო აღესრულება არა საკუთრივ ზიარების დროს, არამედ მანამდე, წინაუძღვის ამ ფაქტს. ამასთანავე: ჩვენ მიგვაჩნია უკიდურესად მცდარად და უწმინდურად ის თვალსაზრისი, რომ მცირედმორწმუნეობის გამო თითქოს ირღვევა საიდუმლოს მთლიანობა და სრულყოფილება. თვით ერეტიკოსებსაც კი შეიწყნარებს ეკლესია, როდესაც ისინი უარყოფენ მწვალებლობას და შეუდგებიან მსოფლიო ეკლესიას, მათ მიემადლებათ სრულყოფილი ნათლისღება, თუმცა გააჩნიათ არასრულყოფილი რწმენა, და რაჟამს სრულყოფილი სარწმუნოებით საბოლოოდ შეიმოსებიან ისინი, ხელახლა აღარ მონათლავენ.
გვწამს რომ ნათლისღება-ნათლობა, რომელიც ნამცნებია უფლის მიერ და აღესრულება წმიდა სამების სახელით, აუცილებელია. მის გარეშე ცხონება არავის შეუძლია, და როგორც ბრძანებს უფალი, „უკუეთუ ვინმე არა იშვეს წყლისაგან და სულისა, ვერ ხელეწიფების შესვლად სასუფევლისა ღმრთისასა“ (იოანე 3,5). ამიტომ სჭირდებათ იგი ბავშვებსაც კი, რადგან მათაც ამძიმებთ თანშობილი ცოდვა და ნათლობის გარეშე არ შეუძლიათ მისგან განთავისუფლება. და ღმერთმა, როდესაც მიგვითითა ამაზე, გვითხრა მარტივად, ყველას გასაგონად: „უკუეთუ ვინმე არა იშვეს მეორედ…“ ე.ი. , ვისაც ქრისტე მაცხოვრის მეორედ მოსვლისას ნებავს ციურ სასუფეველში დამკვიდრება, უნდა აღორძინდეს და განახლდეს, - იშვას ხელმეორედ. და რადგან ყრმებიც საჭიროებენ ცხონებას, საჭიროებენ ნათლობასაც. ხოლო თუკი არ აღორძინდებიან და არ განახლდებიან, წინაპართა ცოდვებიც არ წარიხოცება მათგან. ამიტომაც, ცხადია, დაექვემდებარებიან ისინი ხსენებულ ცოდვათა გამო მოწევნულ საუკუნო სასჯელს და, მაშასადამე, ვერც ცხონდებიან. ასე რომ, აუცილებელია ყრმების მონათვლა. ყრმანი ცხონდებიან, როგორც ამბობს მახარებელი მათე, მაგრამ მოუნათლავნი ვერ ცხონდებიან. ამიტომაც, ვიმეორებთ, ყრმანი უსათუოდ უნდა მოვნათლოთ. „მოციქულთა საქმეშიც“ ნათქვამია, რომ „ნათელიღო მან (საპყრობილის მცველმა) და მისთა ყოველთა“, ე.ი. მთელმა სახლეულმა (16,33). ცხადია, ბავშვებმაც. ამასვე გვიმოწმებენ ნათლად ეკლესიის ძველი მამები. სახელდობრ, დიონისე წიგნში „საეკლესიო იერარქიისათვის“ ამბობს: „ნათლისღების წყალობით ყრმანი ღირსიქმნებიან და მიირქვამენ მომნათლავთა სარწმუნოების მადლს“. ავგუსტინეც ადასტურებს აგრეთვე: „არსებობს მოციქულებრივი გადმოცემა, რომ ყრმანი ცხონდებიან ნათლისღებით“. სხვა ალაგას კი - „ეკლესია ყრმებს შესძენს მეორე ფერხს, რათა იარონ; გულს, რათა იწამონ; ენას, რათა აღსარებაყონ“. კვლავაც: დედა ეკლესია უნერგავს მათ დედობრივ გულს“. რაც შეეხება ნათლისღების საიდუმლოს ნივთიერებას, ის არ შეიძლება იყოს რომელიმე სხვა სითხე, გარდა სუფთა წყლისა. ამასთანავე, იგი (წმ. ნათლობა) აღესრულება მღვდლის მიერ. მხოლოდ გაჭირვების შემთხვევაშია შესაწყნარებელი, რომ ეს საქმე თავსიდოს რიგითმა მოქალაქემ, ოღონდ მართლმადიდებლმა, რომელსაც ღრმად აქვს შემეცნებულ-გაცნობიერებული ღვთაებრივი ნათლისღების მნიშვნელობა. ამ საიდუმლოს მოქმედების არსი ორიოდე სიტყვით ამგვარად უნდა ჩამოვაყალიბოთ: მისგან, პირველ რიგში, გვეწყალობება წინაპართა ცოდვების აღხოცვა, აგრეთვე ყველა იმ ცოდვისაც, რომელიც თავად ნათელღებულს ჩაუდენია ნათლობამდე; მეორე, ნათელღებული თავისუფლდება სამუდამო სასჯელისგან, რომელსაც ექვემდებარება ყველა და რომელიც მოწევნილია თანდაყოლილ-თანაშობილ და, კიდევ, საკუთარ, მაგრამ მომაკვდინებელ, ცოდვათა გამო; მესამე, ნათლობა მოგვამადლებს სანატრელ უკვდავებას: რადგან გვათავისუფლებს წინანდელი ცოდვებისგან, სწორედ იგი გარდაგვქმნის ღვთის ტაძრად. შეუწყნარებელია ამგვარი მსჯელობა: ნათლისღება როდი შეგვინდობს ყველა ადრინდელ ცოდვას, ისინი მაინც რჩებიან, თუმცა უკვე აღარ გააჩნიათ სათანადო ძალა. ამგვარი თვალსაზრისი არის უკიდურესად მიწიერი: არა რწმენის აღსარება, არამედ უარყოფა უნდა დავარქვათ მას. წინააღმდეგ ამისა, გვწამს, რომ ნათლისღების მადლით ყოველი ცოდვა: წარსული თუ აწმყო, - რომელიც არსებობს, ანდა არსებობდა ნათლობამდე, - ისპობა და ლამის არარსებულად, არასდროს არსებულად მიიჩნევა. ამაზე მიგვანიშნებს ის, რომ ყოველი ხატი, რომელიც წარმოგვიდგენს ნათლისღებას, განასახოვნებს მის განმწმენდ ძალას. თვით საღმრთო წერილიც, სადაც კი საუბარია ნათისღების შესახებ, შთაგვაგონებს, რომ სწორედ ამ საიდუმლოს მიერ მოგვენიჭება სრულყოფილი განწმენდა, რაც ჩანს თვით სახელიდან -ნათლისღება. და თუ ნათლისღება არის ნათლისცემა სულითა და ცეცხლით, მაშინ, ცხადია, მისგან აუცილებლად მოგვენიჭება განწმენდა, რადგან სული განგვწმენდს სრულყოფილად; და თუ ის არის აღორძინება, მის წინაშე ყოველივე ძველი განქარდება. ხოლო ეს „ძველი“ სხვა არაფერია, თუ არა ცოდვა; და თუ ნათელღებული განეძარცვება ძველსა მას კაცსა, განეძარცვება ცოდვასა; და თუ შეიმოსავს ქრისტეს, მართლაც რომ უცოდველ კაცად გარდაიქმნება იგი სწორედ ნათლისღების მეშვეობით. დიახ, ღმერთი განშორებულია ცოდვილთაგან, მაგრამ ამის თაობაზე პავლე მოციქული გარკვევით ამბობს: „რამეთუ ვითარცა-იგი ერთისა მის კაცისა ურჩებითა ცოდვილნი შემოხდეს მრავალნი, ეგრეცა ერთისა მის კაცისა მორჩილებითა მართალნი შემოვიდენ მრავალნი“ (რომ. 5,19). ვინც მართალია, ის თავისუფალიცაა ცოდვისაგან, რადგან ერთსა და იმავე ადამიანში სიცოცხლისა და სიკვდილის თანაარსებობა შეუძლებელია. და თუ ქრისტე ჭეშმარიტად მოკვდა, მაშინ სულიწმიდის მიერ ცოდვათა შენდობა ჭეშმარიტებაა.
აქედან ცხადია, რომ ბავშვები, რომლებიც გარდაიცვლებიან ნათლისღების შემდეგ, უეჭველად ცხონდებიან სწორედ იესო ქრისტეს სიკვდილის მეშვეობით. მართლაც: ვინაიდან უკვე უმანკონი არიან ისინი და აღარ ამძიმებთ ცოდვა, - არც საზოგადო (რომელიც საღმრთო ნათლობამ განაქარვა მათ შორის) და არც პირადი (რომელიც, როგორც ჩვილებს, თავისუფალი ნების ჯერაც არმქონეთ, არ გააჩნიათ) - მათი ხსნა და ცხონება ეჭვგარეშეა. ნათლისღება გვანიჭებს წარუშლელ ბეჭედს. ამიტომაც: ამ საიდუმლოს აღსრულების შემდგომ ამა თუ იმ პიროვნებამ ათასი ცოდვა რომ ჩაიდინოს და, გნებავთ, რჯულიც უარყოს, უკვე კანონიერად მონათლულის ხელმეორედ მონათვლა შეუძლებელია, მათ მხოლოდ სინანულის საიდუმლოს მეოხებით ძალუძთ დაუბრუნდნენ ღმერთს და აღადგინონ მამაშვილური კავშირი მასთან.
გვწამს, რომ ყოვლადწმინდა საიდუმლო - წმინდა ევქარისტია, რომელიც ზემოთ, საიდუმლოთა შორის, მეოთხე ადგილზე მოვიხსენიეთ, თავად უფლის მიერაა ნამცნები იმ ღამეს, როდესაც მან გაწირა თავი თვისი მსოფლიოს ხსნისა და გადარჩენისათვის. მან სწორედ იმ ღამეს განკვეთა პური, აკურთხა, გაუნაწილა მოწაფეებსა და მოციქულებს და თქვა: „მიიღეთ და ჭამეთ, ესე არს ხორცი ჩემი“. შემდეგ თასი თვისი აღიპყრა, აღავლინა ქება-დიდება და ბრძანა: „სვით ამისგან ყოველთა, ესე არს სისხლი ჩემი ახლისა აღთქმისა თქვენთვის და მრავალთათვის დათხეული მისატევებელად ცოდვათა.“
გვწამს, რომ ამ მღვდელმსახურებაში თანამყოფობს ჩვენი უფალი იესო ქრისტე. თანაც. თანამყოფობს არა სიმბოლურად, არა სახეობრივარ, არა მარტოოდენ მადლის სისავსით, როგორც ეს დანარჩენ საიდუმლოებებშია, არა მხოლოდ მოფენით, როგორც ზოგიერთი მამა ამბობდა ამას ნათლისღების შესახებ, არა პურის განმსჭვალვით, ე.ი. არა ლუთერის მიმდევართა საკმაოდ უხეში და უღირსი განმარტებისებრ, რომ ევქარისტიისათვის განკუთვნილ პურს თითქოს მხოლოდ სიტყვის ღვთიურობა მოიცავს მტკიცედ, არამედ ჭეშმარიტად და რეალურად. ასე რომ, პურისა და ღვინის კურთხევით პური გარდაიქმნება, გარდაარსდება თავად ღვთის ჭეშმარიტ ხორცად, რომელიც ბეთლემს იშვა ქალწულისაგან, ნათელიღო იორდანეში, ივნო, დაეფლა, აღდგა, ამაღლდა, მხდომარე არს მარჯვენით მამისა და გამოჩნდება ზეციურ ღრუბელთა ზედა. ღვინო კი გარდაიქმნება და გარდაარსდება ღვთის ჭეშმარიტ სისხლად, რომელიც ჯვარზე ვნების დროს დაიღვარა ცხოვრებისათვის ქვეყნისა. კვლავაც გვწამს, რომ კურთხევის შემდეგ პური და ღვინო ჩვეულებრივ პურად და ღვინოდ კი არ რჩებიან, არამედ გარდაიქმნებიან ღვთის ხორცად და სისხლად, ოღონდ პურისა და ღვინის ფორმითა და სახით.
კვლავაც გვწამს, რომ ეს პატიოსანი ხორცი და სისხლი ღვთისა ნაწილდება და შთადის მზიარებელთა პირსა და ნაწლავში, - სულერთია: ღვთისმოსავი იქნება იგი თუ უღმრთო, ოღონდ: ვინც მადლითა და ღირსებით იგემებს მას, სწორედ მისგან ეწყალობება ცოდვათა შენდობა და მარადიული ცხოვრება, ხოლო თუკი ბიწიერი და უღირსნი ხელყოფენ მას, მის მიერვე მიეცემიან სასჯელსა და დაუსრულებელ სატანჯველს.
კვლავაც გვწამს, რომ უფლის სისხლი და ხორცი, თუმცა განიყოფება, ნაწილდება, მაგრამ ზიარების საიდუმლოში ყოველივე ეს აღესრულება მხოლოდ პურისა და ღვინის სახით, რომლებშიც შეგვიძლია დავინახოთ და განვიცადოთ სისხლი და ხორცი უფლისა - არსებით ყოვლადმთელი და განუყოფელი. აი, რატომ ღაღადებს მსოფლიო ეკლესია: „განიტეხების და განიყოფის (ტარიგი ღვთისა) განტეხადი და არა განყოფადი, ყოვლადვე ჭამადი და არა განლევადი, არამედ მზიარებელთა (იგულისხმება - ღირსეულთა) წმინდამყოფი“.
კვლავაც გვწამს, რომ გარდაქმნილ-განმზადებული პურისა და ღვინის ყოველი ნაწილი, სულ პატარა ნამცეც-ნამუსრევიც კი, არის უფლის სისხლისა და ხორცის არა რომელიმე ნაწილი, არამედ ქრისტეს სხეული, - ყოველთვის მთლიანი, რომლის თითოეული ნაწილი ერთი და იგივეა. მასში თანამყოფობს უფალი ქრისტე საკუთარი არსით, ე.ი. სულითა და ღვთაებით, ვითარცა სრული ღმერთი და სრული კაცი. ამასთანავე, თუმცა ერთსა და იმავე დროს მსოფლიოში მრავალი მღვდელმსახურება აღესრულება, ერთი და იგივე ქრისტე, - ერთი და იმავე სხეულით: სისხლითა და ხორცით, - სუფევს ყველგან, მორწმუნეთა ნებისმიერ ეკლესიაში - ჭეშმარიტად და რეალურად. ოღონდ, ყოველივე ეს ხდება არა იმის გამო, რომ ზეცად მყოფი ქრისტეს სხეული თითქოს გარდამოვა საკურთხეველზე, არამედ ამიტომ: ზიარებისათვის განკუთვნილი პური, სხვადასხვა ტაძარში ცალ-ცალკე დამზადებული, ხოლო კურთხევის შემდეგ გარდაქმნილი და გარდაარსებული, შეიქმს იმავე სხეულად, - ქრისტეს სისხლად და ხორცად, რომელი ჰგიებს ცათა შინა. და რადგან არამრავალი (გნებავთ, მრავალნაირი), არამედ ერთი და იგივე სხეული აქვს უფალ მარად და ყველგან, ეს საიდუმლო, საყოველთაო აზრის თანახმად, არის ყველაზე მეტად სასწაულებრივი. მხოლოდ რწმენით თუ შევიმეცნებთ მას, ვინაიდან ადამიანური ბრძნადმეტყველება ამაოდ და შეუგნებლად გამოიძიებს ხოლმე ღმერთთან დაკავშირებულ საგნებს. ამიტომაც თვით ეს სიწმინდე (ზიარება) და ზეცად ჩვენთვისვე განჩინებული მსხვერპლი აქარწყლებს მას - ადამიანური გონების გამომძიებლობას.
კვლავაც გვწამს, რომ უფლის სისხლსა და ხორცს - ევქარისტულთ - უნდა მივაგოთ განსაკუთრებული პატივი და ღვთის საფერი თაყვანისცემა; რაოდენი თაყვანისცემაც გვმართებს თავად უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესადმი, იგივე - უფლის სისხლისა და ხორცისადმი.
კვლავაც გვწამს, რომ სწორედ იგია ჭეშმარიტი და შემარიგებელი მსხვერპლი, რომელიც გაღებულ იქნა ყველა მართლმორწმუნისათვის: ცოცხალია თუ გარდაცვლილთათვის და, როგორადაცაა ეს ნათქვამი ამ საიდუმლოს ლოცვებში, უფლის ბრძანებით მოციქულებმა რომ ამცნეს ეკლესიას - „საცხოვნებლად ყოველთა“.
კვლავაც გვწამს, რომ ეს მსხვერპლი, რომელიც საიდუმლოს აღსრულების შემდგომ წმიდა ჭურჭელშია დაცული მომაკვდავთა განტევებისათვის, არის ისეთივე ჭეშმარიტი სხეული ქრისტესი, როგორიც იყო კურთხევისთანავე - საიდუმლოს აღსრულების ჟამს, და არაფრით განსხვავდება მისგან, ასე რომ ევქარისტული პური და ღვინო ყოველთვის, - კურთხევის გარეშე შემდგომ მის მიღებამდე, მიღებისას და მიღების მერმეც, - რჩება უფლის ჭეშმარიტ სხეულად.
კვლავაც გვწამს, რომ სიტყვით - გარდმოარსება - პურისა და ღვინის უფლის სისხლადა და ხორცად გარდაქმნის საიდუმლო ვერ განიმარტება. ამის შემეცნება, გარდა თავად ღმერთისა, არავის ძალუძს და მსურველთა ყოველივე ცდა, ჩაწვდნენ მის (ზიარების საიდუმლოს) სიღრმეს [იგულისხმება გონებით გაიაზრონ და შეიმეცნონ ანუ გამოიძიონ ინტელექტუალურად (მთარგმ.)], უნდა მივიჩნიოთ უგუნურებისა და უსჯულოების შედეგად. ხსენებული სიტყვა მიგვანიშნებს მხოლოდ, რომ პური და ღვინო კურთხევის შემდეგ გარდაიქმნება უფლის ხორცად და სისხლად, არა სახეობრივად, არა სიმბოლურად, არა მხოლოდ მადლის სისავსით, არა მხოლოდშობილის ერთიანი ღვთაებრიობის გარდამოცემით, ანდა მოფენით, არც რაიმე შემთხვევითი თვისების გამო გარდაიქმნება პური და ღვინო ასეთსავე შემთხვევით თვისებაში ქრისტეს სისხლისა და ხორცისა (რაღაცნაირი შეცვლითა თუ აღრევით), - არამედ, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ჭეშმარიტად, რეალურად და არსობრივად პური შეიქმს თვით ჭეშმარიტ ხორცად უფლისა, ხოლო ღვინო - სისხლად უფლისა.
კვლავაც გვწამს, რომ საიდუმლო წმიდა ევქარისტიისა უნდა აღასრულოს არა ნებისმიერმა, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ღვთისმოშიშმა მღვდელმსახურმა, ვისაც მღვდლობა კეთილმსახური და კანონიერი ეპისკოპოსის მიერ მიმადლებია.
აი, მსოფლიო ეკლესიის მოკლე მოძღვრება ევქარისტიის საიდუმლოს შესახებ.
აი, ჭეშმარიტი აღსარება და ძველთაძველი გადმოცემა, რომელიც ხსნისა და ცხონების მსურველებმა, აგრეთვე ახლანდელი მწვალებლების საძაგელი ცრუსიბრძნის უარმყოფელებმა არავითარ შემთხვევაში არ უნდა შეცვალონ. პირიქით, - ვალდებულნი არიან, რათა დაიცვან სრულყოფილად და შეურყვნელად ეს კანონიერი გადმოცემა. იმათ კი, რომლებიც ამახინჯებენ მას, ქრისტეს კათოლიკე ეკლესია უარყოფს და შეაჩვენებს.
გვწამს, რომ გარდაცვლილთა სულები თავიანთი ნამუშაკევის შესაბამისად ნეტარებენ ან იტანჯებიან. განშორდებიან რა სხეულს, ისინი იმთავითვე მიიქცევიან ან სიხარულად, ანდა მწუხარებად და გლოვად, თუმცა არ გრძნობენ არც სრულ ნეტარებას და არც სრულ ტანჯვას, ვინაიდან სრულ ნეტარებასა თუ სრულ ტანჯვას თითოეული საყოველთაო აღდგომის მერე იგემებს, ოდეს სული შეუერთდება სხეულს, რომელშიც ცხოვრობდა კეთილად ან ბოროტად. სულები იმ ადამიანებისა, რომლებიც ამქვეყნად სასიკვდილო ცოდვებში ჩაეფლენ, მაგრამ გარდაცვალების წინ როდი მოიცვა სასოწარკვეთამ, არამედ წუთისოფლისდან გასვლამდე მიეცნენ სინანულს, თუმცა ვერ მოასწრეს ამ სინანულის ვერავითარი ნაყოფის მომკა, როგორცაა: ლოცვები, ცრემლები, მუხლთმოდრეკანი, ვედრებასთან ერთად, - გულშემუსვრა, ნუგეშისცემა საბრალოთა და ღვთისა და მოყვასის სიყვარულის საქმით გამჟღავნება, რასაც კათოლიკე ეკლესია დასაბამიდანვე მიიჩნევდა და მიიჩნევს ღვთისსათნოდ და კეთილწარსაგებელად, ჩადიან სასჯელს თავიანთი ცოდვებისათვის, მაგრამ, ამავე დროს, არ კარგავენ შვებისას.
და ეს შვება მიემადლება მათ უსაზღვრო სათნოების წყალობით: მღვდელმსახურთა ლოცვებითა და მიცვალებულთა სულის საოხად აღსრულებული კეთილმოღვაწებით. განსაკუთრებით კი უსისხლო მსხვერპლის ძალით, რომელსაც დროდადრო აღასრულებს მღვდელმსახური თავისი სამრევლოს ნებისმიერი წევრისათვის. ხოლო ყოველთა და ყოვლისათვის მარადის ვედრებასა შესწირვის კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია.
კითხვა 1. უნდა კითხულობდეს თუ არა ყოველი ქრისტიანი საღმრთო წერილს?
- ჩვენ ვიცით, რომ მთელი წერილი ღვთივშთაგონებულია, მარგებელია და იმდენად აუცილებელი, რომ მის გარეშე შეუძლებელია ვიყოთ ღვთისმსახური. ოღონდ მისი კითხვა ხელეწიფება არა ყველას, არამედ მხოლოდ მათ, რომელთაც იციან, თუ როგორ უნდა განიცადონ და შეიმეცნონ წერილი, - შეისწავლონ და მართებულად გაიგონ იგი. ამრიგად, თუმცა ნებისმიერ ღვთისმოსავს შეუძლია წერილის მოსმენა, რათა გულით ირწმუნოს და ბაგით ჰქადაგოს ჭეშმარიტება საცხონებლად, მაგრამ ყველას როდი აქვს უფლება ხელმძღვანელობის გარეშე იკითხოს ბიბლიის რამდენიმე ნაწილი, განსაკუთრებით კი - ძველი აღთქმისა. გამოუცდელებს განურჩევლად რომ მივცეთ ნება საღმრთო წერილის კითხვისა, ნიშნავს იგივეს, რომ თოთო ბავშვს საზრდელად მყიფე საჭმელი მივაწოდოთ.
კითხვა 2. ყოველი ქრისტიანი, რომელიც კითხულობს საღმრთო წერილს, გულისხმაყოფს თუ არა მას?
- ყოველი ქრისტიანი მკითხველისათვის გასაგები რომ ყოფილიყო საღმრთო წერილი, უფალი აღარ უბრძანებდა ცხონების მსურველთ - განიცადეთო იგი. წმინდა პავლეც ამაოდ იტყოდა, განსწავლის ნიჭი ღვთის მიერ ებოძაო ეკლესიას. არც პეტრე ბრძანებდა: პავლეს ეპისტოლეებში არისო რამ ძნელადშესამეცნებელი. და რადგან ცხადია, რომ წერილი შეიცავს აზრების სიღრმესა და სიმაღლეს, საჭირო არიან ადამიანები - გამოცდილნი და ღვთივგანათლებულნი - მისი განცდისათვის, ჭეშმარიტად გააზრებისათვის, მართებულად გულისხმისყოფისათვის თანახმად მთელი ბიბლიისა და მისი შემოქმედისა - სულისა წმიდისა. თუმცა აღორძინებულთათვის ცნობილია რჯულის მოძღვრება სამებაზე, ღვთის ძის განკაცებაზე, მის ვნებაზე, აღდგომასა და ზეცად ამაღლებაზე, - ამა სწავლისათვის ბევრმა სიკვდილიც კი დაითმინდა, მაგრამ არ არის აუცილებლობა ან, უკეთ, შეუძლებელია მთლიანი მიწვდომა იმისა, რასაც სულიწმიდა გამოუცხადებს მხოლოდ სრულყოფილთ სიბრძნითა და სიწმიდით.
კითხვა 3. როგორ უნდა გავიაზროთ წმიდა ხატებისა და წმინდანთა თაყვანისცემა?
- რადგანაც არსებობენ წმინდანები და კათოლიკე ეკლესია აღიარებს მათ მეოხად სულისა ჩვენისა ღვთის წინაშე, ამიტომაც გვმართებს თაყვანისცემა მათდამი - ღვთის მეგობართადმი, რომლებიც ლოცულობენ და შუამდგომლობენ ღმერთთან თითოეული ჩვენგანისათვის. მაგრამ ჩვენ მიერ პატივისცემა წმინდანთადმი ორგვარია: ერთი ეხება ღვთის სიტყვის მშობელს, რომელსაც ვეთაყვანებით არა ისე, როგორც ღვთის მხევალს, ვინაიდან: ღვთისმშობელი, თუმცა იყო ჭეშმარიტი მხევალი მხოლოი ღმრთისა, მაგრამ, - ამასთანავე, - დედა, რომელმაც ხორციელად შვა სამების ერთ-ერთი წევრი. ამიტომაც შეუდარებლად, ყოველ ანგელოზსა თუ წმინდანზე აღმატებით განვადიდებთ მას და თაყვანსვცემთ მეტად, ვიდრე ეს შეეფერება ღვთის მხევალს. სხვაა სახე თაყვანისცემისა, - ღვთის მონათა შესაფერი, - წმინდა ანგელოზების, მოციქულების, წინასწარმეტყველების, მოწამეებისა და, საზოგადოდ, ყოველი წმინდანისა. გარდა ამისა, ჩვენ კიდევ პატივს მივაგებთ და თაყვანსვცემთ პატიოსანსა ძელს ანუ ცხოველმყოფელსა ჯვარსა, რომელზედაც ჩვენმა მხსნელმა ივნო ცხოვრებისათვის ქვეყნისა. ამასთანავე: თვით ცხოველმყოფელი ჯვრის ნიშს, ბეთლემის ბაგას, რომლის მეშვეობითაც გამოვიხსენით უტყვებისაგან, გოლგლოთის სანახებს, ცხოვრებისმომცემელ საფლავს და დანარჩენ წმიდა ადგილებს. აგრეთვე, - წმიდა სახარებას, წმიდა ჭურჭლებს, რომლითაც აღესრულება უსისხლო მსხვერპლშეწირვა. პატივსვცემთ და ვადიდებთ წმინდანებს მათდამი ყოველდღიური მოსახსენიებლებით, საყოველთაო დღესასწაულებით, წმიდა ტაძრების აღმართვით და შესაწირავებით. ვეთაყვანებით აგრეთვე უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტეს, ყოვლადწმინდა მარიამისა თუ ყოველი წმინდანის ხატებს, პატივს მივაგებთ მათ და ვეამბორებით. აგრეთვე - წმიდა ანგელოზების ისეთ გამოსახულებებს, როგორადაც ეცხადებოდნენ ისინი ზოგიერთ მამამთავარსა და წინასწარმეტყველს. გამოვსახავთ კიდევ ყოვლადწმინდა სულს, როგორადაც ცხადიქმნა იგი, - სახედ მტრედისა.
- და თუკი ზოგ-ზოგნი წმიდა ხატებისადმი თაყვანისცემის გამო გვაბრალებენ კერპთაყვანისმცემლობას, ჩვენ ამგვარ ბრალდებას ვუწოდებთ უსაფუძვლოს და უმართებულოს, ვინაიდან ჩვენ სხვას არავის ვემსახურებით გარდა მხოლოისა ღმერთისა, რომელიც ერთადერთია სამებაში. წმინდანთ პატივსვცემთ ორკეც: პირველ რიგში - ღმრთისადმი მიმართებით, რამეთუ სწორედ მის (ღმრთის) გამო შევნატრით წმინდანთ, მეორედ - საკუთრივ წმინდანებისადმი მიმართებით, რამდენადაც ისინი არიან ღვთის ცხოველი ხატტნი. ამასთანავე, პატივსვცემთ რა წმინდანთ, ვითარცა ღვთის მონებს, ამის შესაბამისად ვეთაყვანებით წმინდა ხატებს. ხატთაყვანი დაკავშირებულია პირველსახესთან, ვინც თაყვანსსცემს ხატს, სწორედ ამ ხატის მეშვეობით სცემს თაყვანს პირველსახეს. ასე რომ, ყოვლად დაუშვებელია ხატთაყვანი გავმიჯნოთ იმისადმი თაყვანისცემისაგან, ვინც მასზეა გამოსახული - ისინი ჰგიებენ ერთობით ანუ ამგვარად: პატივი, რომელსაც მიაგებენ მეფის დესპანს, განუყოფელია დიდებისაგან, თავად ხელმწიფეს რომ აღუვლენენ.
ბიბლიის ის მონაკვეთები, რითაც ჩვენი მოწინააღმდეგენი თავიანთ ცდომილებათა დასაბუთებას ლამობენ, მათთვის არცთუ ისე ხელსაყრელია, როგორც ფიქრობენ. პირიქით - სავსებით ეთანხმებიან ჩვენს აზრს, ვინაიდან: როდესაც ვეცნობით საღმრთო წერილს, ჩვენ განვიცდით დროს, სახეს, მაგალიტებსა და მიზეზებს. ამიტომაც, მართალია, ვკითხულობთ, რომ ერთი და იგივე ღმერთი გარკვეულ ალაგას ამბობს: არა ჰქმნე თავისა შენისა კერპი, არცა ყოვლადვე მსგავსი, არცა თაყვანისცე მათ და არც მსახურებდე მათ, სხვაგან კი ბრძანებს ქერუბიმების შექმნას და ჩვენც, ამასთანავე, ვხედავთ ტაძრებში კუროებსა და ლომების გამოსახულებებს, მაგრამ ყოველივე ამას არ აღვიქვამთ ისე, როგორც ცრუმორწმუნეები (რამეთუ ცრუმორწმუნეობა არ არის რწმენა), არამედ, როგორც ვთქვით, დროისა და სხვა გარემოებათა შესაბამისად, ვაღწევთ მართებულ შემეცნებას. სიტყვები: არა ქმნა თავისა შენისა კერპი და არცა ყოველივე მსგავსი, ჩვენი თვალსაზრისით, იმასვე აღნიშნავს, რასაც სიტყვები: არა თაყვანისცე უცხო ღმერთებს, ნუ ემსახურები კერპებს. ამრიგად, წეს-ჩვეულება წმიდა ხატთადმი თაყვანებისა, რომელიც უპყრია ეკლესიას მოციქულთა დროიდან, და მსახურება, მხოლოსა ღმერთსა რომ შეჰფერის, ჰგიებს განუხრელად. თანაც, ღმერთი წინააღმდეგობაში როდია საკუთარ სიტყვებთან. და ჩვენი მოწინააღმდეგეები თუმცა იმოწმებენ წმინდა მამებს, რომლებიც თითქოს ამბობენ: უმართებულოაო ხატებისადმი თაყვანისცემა, სინამდვილეში კი სწორედ ისინი - წმიდა კაცნი - ჩვენ მეტად გვიმართავენ ხელს, ვინაიდან თავიანთი სიტყვისგებებში წინაღუდგებიან მათ, რომლებიც წმიდა ხატებს მიაგებსნ ღვთის სადარ თაყვანს, ანდა ჰკიდებენ ტაძრებში თავიანთი მიცვალებული ნათესავების გამოსახულებებს. ამგვარ თაყვანისმცემლებს ანათემაქმნილყოფენ, მაგრამ როდი გმობენ მართებულ პატივგებას წმინდანებისა თუ წმიდა ხატებისადმი, პატიოსანი ჯვრისადმი და ყოველივე ზემოჩამოთვლილთადმი. და რომ წმიდა ხატები ტაძრებში თვით მოციქულთა დროიდან არსებობენ და მორწმუნენი თაყვანსსცემდნენ მათ, დიახაც მრავალი ფაქტით დასტურდება. მათ შორის თვით მე-7 მსოფლიო კრება არცხვინებს ერეტიკულ ლიზღობას.
სწორედ ეს კრება შთაგვაგონებს ყველაზე ცხადად, თუ როგორ უნდა ვცემდეთ თაყვანს წმიდა ხატებს. სწორედ იგი შეაჩვენებს და განკვეთს მათ, რომლებიც მიაგებენ ხატებს ღვთის დარ პატივს და მათაც, რომლებიც მართლმადიდებლურ ხატთაყვანს უწოდებენ კერპთმსახურებას. ამის გამო ჩვენს ანათემაქმნილვყოფთ მათ, რომლებიც ან წმინდანს, ან ანგელოზს, ან ხატს, ან ჯვარს, ან პატიოსან ჭურჭელს, ან სახარებას, ანდა ყოველს, რაოდენი არს ცათა შინა ზე და რაოდენი არს ქვეყანასა ზედა და ზღვათა შინა ქვე, მიაგებენ იმგვარ პატივს, როგორიც მართებს მხოლოსა ერთარსებასამება ღმერთსა. ასევე შევაჩვენებთ მათ, რომლებიც ხატთადმი თაყვანისცემას ხატმსახურებას უწოდებენ. ამიტომაც არა თაყვანისსცემენ მათ და არცა პატივდებენ ჯვარსა და წმინდანებსა ისე, როგორც გვამცნობს ეკლესია.
როგორც აღვნიშნეთ, წმინდანებსა და წმიდა ხატებს თაყვანსა ვცემთ და გამოვსახავთ შესამკობლად ტაძართა, რათა გაუმართონ ხელი უწიგნურებს წიგნის მაგიერ, ჰყონ მიმბაძველნი წმინდანთა სათნოებათა, მომხსენებელნი მათი, შეეწიონ განსადიდებლად სიყვარულისა, განამხნეონ მარადის მოსახმობელად უფალისა, ვით მეუფისა და მამისა, და წმინდანებისა, როგორც ღვთის მონა-მსახურთა, ჩვენდა შემწეთა და შუამდგომელთა.
მაგრამ, ერეტიკოსები უარყოფენ თვით იმ ლოცვასაც, რომელსაც ღვთისმსახურნი აღუვლენენ ღმერთს. არ გვესმის, რატომ ჰგმობენ ისინი განსაკუთრებით ბერმონაზონთა ლოცვებს. ჩვენ კი - პირიქით, - დარწმუნებულნი ვართ, რომ ლოცვა არის საუბარი ღმერთთან, სათანადო მადლის გამოთხოვა მისგან, ვისდამიც გვივის სასოება, რათა მოგვანიჭოს მადლი. ლოცვა არსებობს ორგვარი: ან ოდენ გონებისმიერი, ან, ერთდროულად, გონებისმიერიცა და ბაგისმიერიც. ლოცვისას ჩვენ ვჭვრეტთ ღვთის მადლსა და წყალობას, ვგრძნობთ ჩვენს შეურაცხადებას, ვიმსჭვალებით მადლიერების გრძნობით, ვდებთ აღთქმას ღვთის წინაშემორჩილებისა. ლოცვა განამტკიცებს რწმენას და იმედს, გვასწავლის მოთმინებას, მცნებათა აღსრულებას, განსაკუთრებით კი ზეციური მადლის გამოთხოვას. იგი გამოიღებს მრავალ ნაყოფს, რომელთა აღნუსხვა ზედმეტია. ლოცვა უნდა აღესრულოს მარადჟამს ზედგომით ან მუხლმოდრეკით. იმდენად დიდია სარგებელი ლოცვისა, რომ იგი შეადგენს სულის საზრდოსა და ცხოვრებას.
ყოველივე ზემოთქმული დაფუძნებულია საღმრთო წერილზე, ამიტომაც: ვინც მოითხოვს ამა ყოველის დამტკიცებას, მსგავსია უგუნურისა ანუ ბრმისა, თვით ნათელ დღესაც რომ ეეჭვება მზის სხივების რეალობა.
მაგრამ მწვალებლები, რომელთა სურთ, გადააფასონ ყოველივე ნამცნები, ეხებიან ლოცვასაც. თუმცა, რცხვენიათ რა ასე აშკარად თავიანთი ურჯულობის გამოვლენა, მთლიანად როდი უარყოფენ ლოცვას. სამაგიეროდ გამოდიან ბერმონაზვნური ლოცვის წინააღმდეგ. ყოველივე ამას კი ჩადიან იმ მიზნით, რომ გულუბრყვილოთა შორის გააღვივონ სიძულვილი ბერებისადმი, წარმოსახონ ისინი აუტანელ ადამიანებად, ლამის უვარგის და რაღაც ახლის შემომღებლებადაც კი, რათა არავის გაუჩნდეს სურვილი, ისწავლოს მათგან მართლმადიდებლური სარწმუნოების ღვთისმსახურებრივი დოგმატები.
ვინაიდან წინააღმდგომი მტერი ზაკულია ბოროტსა ზედა და გამობრძმედილი ამაო საქმეებში, ამიტომაც მის მიმდევრებს (ხოლო ერეტიკოსები ნამდვილად მისი მიმდევრები არიან) არა აქვთ სურვილი იქმოდნენ ღვთისმსახურებრივ საქმეებს იმგვარი თავგამოდებით, რაოდენი ერთგულებითაც მიისწრაფვიან სიბოროტის უფსკრულისაკენ და დაინთქმებიან იმ ადგილებში, სადაც არ გარდამოიხილავს ღმერთი.
ამის შემდეგ უნდა ვკითხოთ ერეტიკოსებს, რას იტყვიან ისინი ბერების ლოცვის შესახებ? თუკი დაამტკიცებენ, რომ ბერები მართლაც წარმოადგენენ რაღაც შეუსაბამობას ქრისტიანულ-მართლმადიდებლურ ღვთისმსახურებასთან, მაშინ ჩვენ დავეთანხმებით მათ: ასეთ შემთხვევაში ბერებს არამცთუ ბერები არ უნდა ვუწოდოთ, არამედ - ქრისტიანებიც კი. მაგრამ თუ ბერები თავიანთი თავის სრული უარყოფით გვამცნობენ ღვთის დიდებულებასა და საკვირველებას, წარსთქვამენ წერილის სიტყვებს, ანუ სათანადო ჰიმნებს საღმრთო წერილისა, რომელთაც შეარჩევენ თავად წერილსა შინა, ანდა თვითონ სრულჰყოფენ შესაბამისად იმავე წერილისა, მაშინ ისინი, ჩვენი აზრით, აღასრულებენ მოციქულთა, წინასწარმეტყველთა და, უკეთ, - თვით ღვთის საქმეს.
ამიტომ ჩვენც, როდესაც ტრიოდიონსა და თვენიდან ვგალობთ ნუგეშინისმცემელ საგალობლებს, არა ვიქმთ არაფერს ისეთს, რაც არ შეჰფერით ქრისტიანებს, ვინაიდან ყველა ამგვარი წიგნი შეიცავს საღსა და ჭეშმარიტ ღვთისმეტყველებას და აერთიანებს ჰიმნებს, რომლებიც ან გამოკრებილნი არიან საღმრთო წერილიდან, ანდა შექმნილნი სულიწმიდის შთაგონებით. ასე რომ, ჩვენი საგალობლები მხოლოდ სხვა სიტყვებით გვამცნობს იმას, რასაც თავად საღმრთო წერილი, და ჩვენც ფაქტიურად იგივეს ვგალობთ, რასაც - წერილი. ჩვენი ჰიმნები რომ შედგენილნი არიან წერილის სიტყვათაგან, ცხადყოფს შემდეგი: ყოველი, ეგრეთ წოდებული, ტროპარი შეიცავს ბიბლიის მუხლებს. თუკი ჩვენ ამათ გარდა წარვთქვამთ ძველ მამათაგან შედგენილ ლოცვებს. დაე, ერეტიოსებმა გვიბრძანონ: შეუმჩნევიათ კი რამ ღვთისგმობა და უკეთურება ხსენებული მამებისათვის? მაშინ ერეტიკოსებთან ერთად ჩვენც წინააღვუდგებით მათ. და თუ ერეტიკოსები, გარდა ამისა, უთითებენ მარადისსა და მოუკლებელ ლოცვაზე, - მოაქვს კი ვნება ამგვარ ლოცვას ან მათთვის, ან ჩვენთვის? დაე, ისინი წინააღუდგნენ (როგორც იქცევიან სინამდვილეშიც) ქრისტეს, რომელმაც იგავი უსამართლო მსაჯულის შესახებ სწორედ იმისთვის თქვა, რომ დაედასტურებინა აუცილებლობა მოუკლებლად ლოცვისა. სწორედ ამ იგავით გვამცნო მან სიმხნე და ლოცვა, რათა თავიდან ავიშოროთ წარწყმედა, ხოლო წარვდგეთ წინაშე ძისა კაცისა. დაე, წინააღუდგნენ ისინი პავლე მოციქულის სიტყვებს, წარმოთქმულთ თესალონიკელთა მიმართ პირველ ეპისტოლის მე-5 თავში და საღმრთო წერილის ბევრ სხვა მონაკვეთს. არ მიგვაჩნია საჭიროდ, რომ ყოველივე ამისა დასამტკიცებლად მივმართოთ მოწმობებს კათოლიკე ეკლესიის საღმრთო მასწავლებელთა, რომლებიც მოღვაწეობდნენ ქრისტეს დროიდან ვიდრე ჩვენამდე, ვინაიდან შესარცხვენელად ერეტიკოსებისა საკმარისია დავიმოწმო პატრიარქთა, მოციქულთა და წინასწარმეტყველთა მძლეთამძლე ლოცვები.
და ამრიგად: თუკი ბერმონაზვნები მიბაძავენ მოციქულებს, წინასწარმეტყველებს, წმიდა მამებსა და მამამთავრებს - თვით ქრისტეს წინაპრებს, მაშინ, რა თქმა უნდა, მათი ლოცვები იქნება ნაყოფი სულიწმიდის ნიჭისა. რაც შეეხება ერეტიკოსებს: რადგან ისინი თხზავენ საგმობელს ღმრთისა და ყოველივე ღვთაებრივისა, ყალბად განმარტავენ, ამახინჯებენ და შეურაცხყოფენ საღმრთო წერილს, ცხადია მათი შენათხზი არის ზაკვა და მანქანება ეშმაკისა. უსუსურია ის აზრიც, რომ თითქოს შეუძლებელია ვუბრძანოთ ეკლესიას (იგულისხმება: მორწმუნეებს) მარხვა ამა თუ იმ საჭმლისაგან იძულებისა და ძალდატანების გარეშე. და ეკლესიამაც ერთობ კარგი გააკეთა, როდესაც ხორცისა და ვნებების მოკვდინებისათვის ყოვლადვე გულმოდგინებით დააკანონა ლოცვა და მარხვა, რომლის დამცველად და მაგალიტებად მოგვევლინენ წმინდანები. სწორედ მათი მეოხებით, ზეციური მადლის თანადგომით შეიმუსრა ჩვენი მტერი და მოძულე ეშმაკი ყოველი მისი ლეგიონითა და ძალით, ხოლო ღვთისმოსავებს სავალი გზა გაუადვილდებათ.
ამგვარად, მსოფლიო ეკლესია, გულისხმობს რა ყოველივე ამას, ძალდატანებისა და ძალადობის გარეშე, მოგვიხმობს, შეგვაგონებს, გვიქადაგებს და სულიწმიდის მადლით გვარწმუნებს იმას, რაც საღმრთო წერილისმიერია.
კონსტანტინოპოლი
ქრისტეს აქეთ 1723 წელი
თვე სექტემბერი
ი ე რ ე მ ი ა, წყალობითა ღვთისა, არქიეპისკოპოსი კონსტანტინოპოლისა, ახლისა რომისა, და მსოფლიო პატრიარქი, ხელს ვაწერ, ვადასტურებნ და ვაღიარებ, რომ ესე არს მართლმადიდებლური სარწმუნოება ჩვენი: ქრისტიანული, სამოციქულო, კათოლიკე და აღმოსავლური ეკლესიისა.
ა თ ა ნ ა ს ე, წყალობითა ღვთისა, პატრიარქი დიდისა ღვთისა ქალაქისა ანტიოქიისა, ხელს ვაწერ, ვადასტურებნ და ვაღიარებ, რომ ესე არს მართლმადიდებლური სარწმუნოება ჩვენი: ქრისტიანული, სამოციქულო, კათოლიკე და აღმოსავლური ეკლესიისა.
ხ რ ი ზ ა ნ თ ო ს ი, წყალობითა ღვთისა, პატრიარქი ქმიდისა ქალაქისა იერუსალიმისა, ხელს ვაწერ, ვადასტურებნ და ვაღიარებ, რომ ესე არს მართლმადიდებლური სარწმუნოება ჩვენი: ქრისტიანული, სამოციქულო, კათოლიკე და აღმოსავლური ეკლესიისა.
კ ა ლ ი ნ ი კ ე ჰერაკლელი, ხელს ვაწერ, გულით და ბაგით თანამდგომ ვარ ზემოხსენებული წმიდა პატრიარქებისა და ვაღიარებ ამას კიდევაც უკანასკნელ ამოსუნთქვამდე.
ა ნ ტ ო ნ ი კიზიკორელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
პ ა ნ ს ო ფ ი ნიკომიდიელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
ჰ ა ი ს ი ნიკომიდიელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
გ ე რ ა ს ი მ ე ნიკეელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
პ ა ხ ო მ ი ქალკედონელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
ი გ ნ ა ტ ი თესალონიკელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
ა ნ ფ ი მ ე ფილიპოპოლელი, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.
კ ა ლ ი ნ ი კ ე ბარბარნელი, ხელს ვაწერ, ვაღიარებ, რომ ესე არს სარწმუნოება კათოლიკე და აღმოსავლეთის ეკლესიისა.