მესამე საცდური სიკვდილის ჟამს ცუდმედიდობა და თვითშეფასებაა, რომლებიც ჩაგვაგონებენ, რომ საკუთარი თავისა და საქმეების იმედად ვიყოთ. ამიტომ ნურასოდეს, განსაკუთრებით, სიკვდილის წუთებში, ყურადღებას ნუ შეაჩერებ საკუთარ თავზე და შენი პიროვნებისა და საქმეების გამო კმაყოფილებას ნუ მიეცემი, თუნდაც სათნოებებით ყველა წმინდანს აღემატებოდე. მხოლოდ ღვთის გამო იყავი კმაყოფილი, სასოებდე მის გულმოწყალებას, იფიქრე უფლის ჯვარცმაზე და თუ უკანასკნელ წუთამდე მუდმივად დაიმდაბლებ თავს, გადარჩები. თუ შემთხვევით რომელიმე საკუთარი კეთილი საქმე გაგახსენდება, იფიქრე, რომ იგი ღმერთმა აღასრულა შენში და შენი მეშვეობით და არა შენ.
ისწრაფე უფლის გულმოწყალებას შეაფარო თავი. მაგრამ ნუ იფიქრებ, რომ ეს შენს მიერ გადატანილი ბრძოლებისა და მოპოვებული გამარჯვების მაგიერია. ყოველთვის შეინარჩუნე მაცხოვნებელი შიში, აღსარებისას გულახდილად თქვი, რომ მთელი შენი ძალისხმევა, სწრაფვა და გმირობა უნაყოფო და ფუჭი იქნებოდა, ღმერთს რომ საკუთარი წყალობის კალთა არ გადმოეფარებინა, არ ეთანამშრომლა შენთან ერთად და არ შეგწეოდა. ახლაც უფლის მოწყალებისა და კეთილი ნების იმედი იქონიე.
თუ ამ რჩევებს გაითვალისწინებ, დარწმუნებული იყავი, სიკვდილის წუთში მტერი ვერაფერს დაგაკლებს. და შენს წინაშე გადაიშლება თავისუფალი გზა, რომელსაც სიხარულით გაივლი და მიწიერი ჭირ-ვარამიდან ზეციურ იერუსალიმში აღმოჩნდები, შენს სასურველ სამშობლოში.
თუ ბოროტი, მაცდური და ჯიუტი მტერი, რომელიც არასოდეს იღლება ჩვენს საცდუნებლად, სიკვდილის ჟამსაც მოისურვებს ათასგვარი ჩვენებით, ხილვითა და ნათლის ანგელოზად გარდასახვით შეგაშფოთოს, მტკიცედ იდექი, საკუთარი არარაობისა და სიგლახაკის გრძნობა შეინარჩუნე და მხნედ და უშიშრად უპასუხე: „შენსავე ბნელეთს დაუბრუნდი, წყეულო. მე, როგორ უღირსს, არ შემფერის ჩვენებები და ხილვები. მხოლოდ ერთი რამ მჭირდება - ჩვენი უფლის იესო ქრისტეს უსაზღვრო სახიერება, ლოცვა და ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლისა და მარადქალწულ მარიამისა და ყველა წმიდანის შემწეობა“. თუნდაც აშკარა ნიშნების გამო გეგონოს, რომ ჭეშმარიტად ღვთისგან ბოძებული გამოცხადების ხილვის ღირსი შეიქენ, მაინც ნუ ირწმუნებ მის ჭეშმარიტებას და საკუთარ არარაობასა და უღირსებაზე იფიქრე. ნუ შიშობ, რომ ამით ღმერთს შეურაცხყოფ. ღვთისთვის არასოდესაა უსიამოვნო ჩვენგან სიმდაბლის გამოვლენა. თუ შენთვის საჭიროა ასეთი ხილვები, უფალმა უწყის და ისე იმოქმედებს, რომ თვალი არ დახუჭო მათზე, რითაც შენს მერყეობასაც განამართლებს. მინიჭებული მადლი მდაბალთ არ წაერთმევათ იმ ქმედებისთვის, რომელსაც სიმდაბლით იქმან.
მტერი ყველაზე ხშირად ამ იარაღს იყენებს, როდესც სიცოცხლის უკანასკნელ წუთებში თავს გვესხმის. ამას გარდა, საცდუნებლად მოუხმობს ყველა ვნებას, რომელსაც მომაკვდავი სიცოცხლეში განიცდიდა და რომლითაც ყევლაზე ხშირად იყო ძლეული. ბოროტი ცდილობს, მომაკვდავში ვნებიანი განწყობილება აღაგზნოს, რამაც შეიძლება გადაწყვიტოს კიდეც მისი ხვედრი. ამიტომ ამ უდიდესი ბრძოლის მოახლოებამდე უნდა შევიარაღდეთ საკუთარი უძლიერესი ვნებების წინააღმდეგ და მამაცურად შევებრძოლოთ მათ. გადავლახოთ ისინი და განვიწმინდოთ მათგან, რათა გავიადვილოთ გამარჯვება უკანასკნელ ჟამს, რომელიც ყოველ წამს შეიძლება დადგეს. ამიტომ ყველასკენაა მიმართული უფლის სიტყვები: ებრძოლე მას, ვიდრე არ მოუღებ ბოლოს (1 მეფ. 15,18).
შენი გული, ჩემო საყვარელო, ღმერთმა იმისთვის შექმნა, რომ მხოლოდ უფალი უყვარდეს და მის სავანედ იქცეს. ამიტომ მოგიწოდებს, მას მიუძღვნა საკუთარი გული: შვილო, მე მომეცი შენი გული (იგავ. 23,26). მაგრამ რამდენადაც ღმერთი ყოველგვარ გონებაზე აღმატებული მშვიდობაა, აუცილებელია, რომ გული, რომელსაც ღვთის მიღება სურს, მშვიდი და ყოველგვარი ფორიაქისგან თავისუფალი იყოს. რადგან იქმნა მშვიდობით ადგილი მისი (ფს. 75,2), როგორც ამბობს დავით მეფსალმუნე. ყველაზე მეტად იზრუნე, რომ გულში სიმშვიდე დაამკვიდრო და განამტკიცო. შეეცადე, ყველა შენი სათნოება, ღვაწლი და გმირობა, განსაკუთრებით კი ბოროტის საწინააღდეგო ქველი საქმენი, ამ მშვიდობის მოსახვეჭად მიმართო. როგორც უდიდსი მოღვაწე, მდუმარების ღვაწლში მყოფი არსენი ამბობს „მხოლოდ იმისთვის იზრუნე, რომ შენი შინაგანი წყობა ღვთით იყოს მართული და დაამარცხებ გარეგნულ ვნებებს“.
გულის სიმშვიდეს ვნებები არღვევენ. ნუ მიუშვებ მათ გულამდე და ის მუდამ მშვიდად იქნება. უხილავი ბრძოლის მონაწილე კბილებამდე შეიარაღებული დგას გულის კარიბჭესთან და თავდამსხმელებს იგერიებს. და ვიდრე გული მშვიდია, მათი დამარცხება ძნელი არაა. გულის სიმშვიდე სულიერი ბრძოლის მიზანიცაა და მასში გამარჯვების მოსაპოვებლად ყველაზე მძლავრი იარაღიც. ამიტომ როდესაც გულში ვნებიანი ფორიაქი შემოგეპარება, ნუ ეცდები ვნების დამარცხებას, გულისკენ ისწრაფე და მთელი ძალით შეეცადე, დაამშვიდო. როგორც კი გული დამშვიდდება, ბრძოლაც დასრულდება.
ადამიანის ცხოვრება სხვა არაფერია, თუ არა განუწყვეტელი ბრძოლა და მუდმივი განსაცდელი. როგორც იობი ამბობს: კაცის ცხოვრება ჯარის სამსახურია ამქვეყნად (იობ. 7, 1). განსაცდელი ორთაბრძოლის გამომწვევია და აი, ბრძოლაც. ამ ბრძოლის გამო მუდამ მხნედ უნდა იყო და ყველნაირად დაიცვა გული, რათა ის მშვიდი და წყნარი იყოს. როდესაც სულში რაიმე ამაფორიაქებელი მოძრაობა აღიძვრება, შეეცადე, მოშურნეობით დათრგუნო ის და გული დაამშვიდო, რათა ამ შეშფოთების გამო ჭეშმარიტი გზიდან არ გადაუხვიო. კაცის გული საათის ქანქარას და ხომალდის საჭეს ჰგავს. თუ ქანქარას შეამსუბუქებ ან დაამძიმებ, საათის ყველა მექანიზმის მოძრაობა მაშინვე შეიცვლება და ისრები სწორ დროს ვეღარ უჩვენებენ. თუ საჭეს ოდავ მარჯვნივ ან მარცხნვ გადასწევ, ხომალდი გეზს შეიცვლის და ძველ მიმართულებას დაკარგავს. ასევე, როდესაც გული აფორიაქდება, ჩვენს შიგნით ყველაფერი უწესრიგოდ ამოძრავდება და თავად გონებაც გონივრულად მოქმედების უნარს ჰკარგავს. ამიტომაა აუცილებელი გულის დამშვიდება მაშინვე, როგორც კი მას რაიმე აამღვრევს, გარეგნული იქნება ეს თუ შინაგანი, ლოცვისას თუ სხვა დროს.
იცოდე, მხოლოდ მაშინ დაეულები ლოცვას, როდესაც ისწავლი, როგორ დაიცვა საკუთარი შინაგანი სიმშვიდე. აქეთკენ მიმართე გულისყური, იფიქრე, როგორ შეიძლება ნებისმიერი საქმის მშვიდი გულით, კმაყოფილებითა და სიხარულით აღსრულება. მოკლედ გეტყვი, მთელი შენი ცხოვრების გამავლობაში მუდმივად უნდა იღვწოდე გულის სიმშვიდის დასაცავად. არ უნდა დაუშვა, რომ იგი რაიმე უწესრიგობის გამო აღელდეს. ყველა საქმე სიმშვიდის საფარველქვეშ უნდა აღასრულო, როგორც დაწერილია: შვილო, მშვიდად წარმართე შენი საქმეები (ზირ. 3,17). შენც იმათ მიემსგავსე, ვისაც ნეტარებას ჰპირდებიან: ნეტარ არიან თვინიერნი, ვინაიდან ისინი დაიმკვიდრებენ მიწას (მათ. 5,5).
შინაგანი სიმშვიდის შესანარჩუნებლად: 1) უპირველესად საკუთარი გარეგნული გრძნობები მოაწესრიგე, ერიდე გარეგანი ქცევების თავისუფლებას. უფრო ზუსტად: ნუ იყურები აქეთ-იქით, ნუ ილაპარაკებ, ნუ იქნევ ხელებს, ნუ ივლი და ნურაფერს მოიმოქმედებ ფორიაქით, ყოველთვის წყნარად და დინჯად იმოქმედე, როდესაც გარეგნულ მოძრაობებსა და საქმეებში დინჯად მოქმედებას შეეჩვევი, შინაგან გულის სიმშვიდესაც ადვილად მოიპოვებ. მამათა აზრით, შინაგანი ადამიანი განწყობილებას გარეგანიდან იღებს.
2) ეცადე, შეიყვარო ყველა ადამიანი და ყველასთან თახმობით იცხოვრო, როგორც წიდა პავლე მოციქული გვასწავლის: თუკი შესაძლოა, თქვენის მხრივ, მშვიდობისმყოფელნი იყავით ყოველი კაცის მიმართ (რომ. 12, 18).
3) უმწიკვლოდ დაიცავი სინდისი, რათა არაფერში გამხელდეს, არ გქენჯნიდეს, მშვიდი იყოს ღვთის მიმართაც და შენს მიმართაც, მოყვასისა და საგნების მიმართაც. სინდისის ასეთი დაცვა წარმოშობს, განამრავლებს და განაღრმავებს შინაგან სიმშვიდეს, როგორც წმიდა დავით წინასწარმეტყველი ამბობს: მშვიდობაი მრავალ არს მათ თანა, რომელთა უყუარს შჯული შენი, და არა არს მათ თანა საცთურ (ფს. 118,165).
4) შეეცადე, უშფოთველად დაითმინო ნებისმიერი უსიამოვნება და შეურაცხყოფა. მართალია, ვიდრე ამას შეეჩვევი, საკუთარი თავის მართვის არცოდნისა და გამოუცდელობის გამო, ბევრი გულისტკივილისა და ტანჯვის გადატანა მოგიწევს, სამაგიეროდ, როდესაც ამ ჩვევას შეიძენ, შენი სული უდიდეს ნუგეშს იგემებს ასეთი უსიამოვნებებისგან. თუ სიმტკიცეს გამოიჩენ, დღითიდღე უკეთესად მართავ საკუთარ თავს და მალე, გარეგანი თუ შინაგანი მღელვარებისას, შეძლებ სულის სიმშვიდის დაცვას.
თუ ხანდახან გაგიძნელდება საკუთარი გულის მართვა, მწუხარებისა და ჭმუნვის მოშორება და გულში მშვიდობის დამკვიდრება, ლოცვას მიმართე. მიბაძე მაცხოვარს, რომელმაც გეთსიმანიის ბაღში სამჯერ ილოცა, რათა მაგალითი მოეცა შენთვის: ნებისმიერი გასაჭირისა და სიმძიმილისას ლოცვა უნდა გახდეს საიმედო თავშესაფარი. და რაც უნდა დანაღვლიანებული და სულმოკლე იყო, არ მიატოვო ლოცვა, ვიდრე შენი ნება სრულ თანხმობაში არ მოვა ღვთის ნებასთან. ამით დაშოშმინებული გული მამაცური კადნიერებით აღივსება, სიხარულით შეხვდება, მიიღებს და დაითმენს იმას, რისაც აქამომდე ეშინოდა და რასაც გაურბოდა. ისევე, როგორც უფალი, რომელიც შიშობდა, მჭმუნვარებდა და წუხდა, ლოცვის შემდეგ კი დამშვიდებულმა თქვა : ადექით, წავიდეთ: აჰა, მოგვიახლოვდა ჩემი გამცემი (მათ. 26,46).
მუდმივად იზრუნე, რომ გულამდე არ მიუშვა მღელვარებები და ფორიაქი, ყოველმხრივ შეეცადე, მშვიდი და წყნარი განწყობილება შეინარჩუნო. როდესაც უფალი შენს ასეთ ღვაწლს იხილავს, თავისი მადლით შენს სულში მშვიდობას დაამყარებს და შენი გული ნუგეშის სამკვიდროდ იქცევა. სწორედ ეს იგულისხმება შეფარულად ფსალმუნის სიტყვებშიც: იერუსალემი შენებულ არს ვითარცა ქალაქი (121, 3). უფალს მხოლოდ ის სურს შენგან, რომ ყოველთვის, როცა რაიმეზე აღელდები, მყის აღიდგინო სიმშვიდე და მშვიდობით ჰგიებდე. საამისოდ მოთმინება გესაჭიროება. როგორც ერთ დღეში არ შენდება ქალაქი, ასევე ერთ დღეში ვერ მოიპოვებ შინაგან სიმშვიდეს. ეს სხვა არაფერია, თუ არა უფლისათვის მშვიდობის სახლის აგება და უზენაესისთვის კარავის დადგმა, რომ მისთვის ტაძრად იქცე. იცოდე, თავად ღმერთი ამკვიდრებს შენში ამ სახლს და მის გარეშე ნებისმიერი მცდელობა ფუჭი იქნება, როგორც დაწერილია: არა თუმცა უფალმან აღაშენა სახლი, ცუდად შურებიან მაშენებელნი მისნი (ფს. 126,1). ისიც უწყოდე, გულის სიმშვიდის მყარი საფუძველი სიმდაბლე და მღელვარე და ფუჭი საქმეებისა თუ წამოწყებებისგან თავის არიდებაა. რაც შეეხება პირველს, ვინ არ იცის, რომ სიმდაბლე, გულის სიმშვიდე და თვინიერება ისე მჭიდროდაა ერთმანეთთან დაკავშირებული, რომ სადაც ერთია, იქ მეორეცაა. ვინც გულით წყნარი და თვინიერია, ის მდაბალიცაა და, პირიქით, ვინც გულით მდაბალია, ის თვინიერი და მშვიდია. უფალმაც ისინი განუყოფლად დააკავშირა, როდესაც თქვა: ისწავლეთ ჩემგან, ვინაიდან მშვიდი ვარ და გულით მდაბალი (მათ. 11,29). რაც შეეხება მეორეს, მის წინასახეს უძველეს ისტორიაში ვხედავთ: უფალს სურდა, რომ მისთვის სახლი აეგო არა დავით მეფეს, რომელმაც მთელი ცხოვრება ბრძოლასა და მღელვარებაში გაატარა, არამედ მის ძეს - სოლომონს, რომელმაც მშვიდობიანად იმეფა და არავისთან უბრძოლია.
ასე რომ, ძმაო, თუ გულის სიმშვიდე გიყვარს, სიმდაბლის კარით შედი მასში. სხვა შესასვლელს, სიმდაბლის გარდა, ვერ ნახავ. სიმდაბლის მოსახვეჭად კი თავი აიძულე, სიხარულით მიიღოს ყოველგვარი გასაჭირი და უსიამოვნება; თავი აარიდე ნებისმიერ პატივსა და დიდებას; ისურვე, სხვათაგან დამდაბლებული და უცნობი იყო და ღვთის გარდა არავისგან მიიღო მზრუნველობა და ნუგეში. დარწმუნებული იყავი ღვთის სახიერებაში და განიმტკიცე გულში აზრი, რომ უფალი შენთვის ერთადერთი თავშესაფარია, სხვა დანარჩენი საგანი თუ ნივთი კი - ეკალი. თუ გულს მათ დაუთმობ, სასიკვდილო ზიანს მოგიტანენ. თუ სხვათაგან დამცირების ატანა მოგიევს, ნუ დაღონდები, სიხარულით მიიღე და გჯეროდეს, ამ დროს უფალია შენთან. და სხვა პატივს ნუ ისრუვებ და ეძიებ, ღვთის სიყვარულისა და მის სადიდებლად მსახურებისთვის ტანჯვის გარდა.
თავი აიძულე, სიხარულით შეხვდეს შეურაცხმყოფელ სიტყვას, განკითხვასა თუ სიძულვილს. ამგვარ ლანძღვა-გინებასა და უპატიობაში უდიდესი განძი იფარება და თუ ხალისით მიიღებ მათ, მალე სულიერად გამდიდრდები და ეს მასაც არ ეცოდინება, ვისი დამსახურებაცაა, ანუ ვინც უპატიოდ მოგექცა. ამ ცხოვრებაში ვინმეს სიყვარულსა და პატივისცემას ნუ ისურვებ, რათა თავისუფლად თანაევნო ჯვარცმულ მაცხოვარს და არავინ და არაფერმა დაგაბრკოლოს. უფრთხილდი საკუთარ თავს, როგორც უბოროტეს მტერს და ნუ იცხოვრებ საკუთარი ნების, გონების, გრძნობისა და გემოვნების მიხედვით, თუ არ გსურს, დაიბნე. მუდამ მზად გქონდეს იარაღი შენსავე წინააღმდეგ და როცა სურვილით თუნდაც რაიმე სიწმინდიკენ გადაიხრები, ეს სურვილი უდიდესი სიმდაბლით განიხილე ღვთის წინაშე და შეევედრე, რათა ღვთის ნება აღსრულდეს და არა შენი. ეს ღვთის ნებისადმი გულწრფელი ერთგულებით მოიმოქმედე, თავისმოყვარების მისხალის გარეშე და უწყოდე, თავად არაფერი გაგაჩნია და ვერაფერს გააკეთებ საკუთარი თავის საცხოვრებლად.
თავი დაიცავი გულისსიტყვებისაგან, რომლებიც წმინდად გაჩვენებენ თავს და უგუნურ მოშურნეობას გიღვივებენ. მათზე უფალი იგავით ლაპარაკობს: ეკრძალენით ცრუ წინასწარმეტყველთ, რომლებიც მოვლენ თქვენთან ცხვრების სამოსით, ხოლო შიგნით არიან მტაცებელი მგლები. თავიანთი ნაყოფით იცნობთ მათ (მათე, 7,15). ამის შედეგი სულიერი ტანჯვა და დაღუპვაა. ყველაფერი, რაც სიმდაბლეს, სულიერ სიმშვიდესა და სიწყნარეს განგაშორებს, თუნდაც ულამაზესი საფარველით წარმოგიდგებოდეს, ცრუ წინასწარმეტყველებაა. ისინი ცხვრის ტყავით შემოსილი ფარისეველნი, სინამდვილეში კი მტაცებელი მგლები არიან, რომლებიც განურჩევლად კეთილს უყოფენ მოყვასს, რათა სიმდაბლე, მშვიდობა და სიწყნარე წარსტაცონ, რაც ასე აუცილებელია ყველასათვის, ვისაც სურს სულიერ ცხოვრებაში წარემატოს. რაც უფრო სიწმინდით შემოსილი წარმოგიდგება რაიმე საქმე, მით უფრო მკაცრად უნდა გამოიძიო, სულსწრაფობისა და აღელვების გაერშე. თუ ხანდახან შეცდომას დაუშვებ, სულმოკლეობას ნუ გამოიჩენ, აღიარე საკუთარი უძლურება, დამდაბლდი ღვთის წინაშე და ეს შემთხვევა სამომავლო გაკვეთილად მიიღე. შესაძლოა, ეს უფლისგან დაიშვა, რათა შენში საკუთარი თავისთვისვე დაფარული და უხილავი სიამაყის გრძნობა გამოევლინა და ამით დაემდაბლებინე.
როდესაც შეამჩნევ, რომ შენი სული მომწამვლელი ვნებით ან ვნებიანი გულისსიტყვითაა დაჭრილი, ნუ შეშფოთდბი, ყურადღება გაამახვილე და შეეცადე, გულამდე არ მიუშვა ისინი. შეეწინააღმდეგე, მათთვის მიუწვდომლად აქციე გული და ღვთის წინაშე გულის სიწმინდე შეინარჩუნე. ამგვარად შეძლებ მუდამჟამს შენს შიგნით, გულის სიღრმეში ატარო უფალი და უბიწო განწყობილება შეინარჩუნო. ამასთანავე, შინაგანად დაარწმუნე თავი, რომ რაც შენში და შენს ირგვლის ხდება, ყველაეფრი გამოსაცდელად და განსასწავლად მოგერგო, რათა საბოლოოდ უცდომლად გაარჩიო, რა არის შენთვის მაცხოვნებელი და, ამის გათვალისწინებით და ღვთის სახიერებით, შენთვის განმზადებული გვირგვინის ღირსი შეიქნე.
რადგანაც ღმერთთა ღმერთმა და უფალთა უფალმა შენი სული თავის სამკვიდრებლად და ტაძრად შექმნა, ამიტომ დიდი პატივი უნდა მიაგო მას და მდაბალი მიდრეკილებებით არ დაამცირო. დაე, შენი სურვილები და სასოება მუდამ უფლის ამგვარი უხილავი სტუმრობისკენ იყოს მიმართული. მაგრამ, უწყოდე, უფალი არ ეწვევა შენს სულს, თუ მას საკუთარ თავში განმარტოებულს არ ჰპოვებს. ღმერთს სურს, რათა იგი მარტო იყოს საკუთარ თვში, ანუ ყოველგვარი გულისსიტყვის, სურვილის, განსაკუთრებით კი, საკუთარი ნების გარეშე. არ გირჩევ, განსჯის გარეშე საკუთარი ნების ჩაგონებით, თვითნებურად იდო თავს მკაცრი ღვაწლი ან ნების მოკვეთა, ან შეეცადო რამენაირად ევნო ღვთის სიყვარულისათვის, საამისოდ შენი სულიერი მოძღვრის რჩევაა საჭირო, რომელიც გხელმძღვანელობს, როგორც ღვთის შემცვლელი. მას უსმინე და უფალი მისი მეშვეობით ნამდვილად მიმართავს შენს ნებას იმისკენ, რაც შენთვის კეთილსასურველია. არასოდეს არაფერი გააკეთო მხოლოდ შენი ნებით, დაე, მხოლოდ უფალმა აღასრულოს ის, რაც მისთვის სასურველია. შენი ნდომა მუდამ განცალკევებული იდგეს შენგან, ანუ თავად შენ არაფერი ისურვო, და თუ რაიმეს მოისურვებ, მიუხედავად იმისა, აგისრულდება, ან საწინააღმდეგოდ შემოგიტრიალდება თუ არა, არ დამწუხრდე და სულის სიმშვიდე შეინარჩუნე, თითქოსდა სულაც არაფერი გსურდა.
სწორედ ესაა გულის ჭეშმარიტი თავისუფლება და განმარტოება, როდესაც გული არც გონებით, არც ნებით, არც რაიმეთია შებორკილი. თუ შენს სულს ამგვარად განთავისუფლებულს და საკუთარ თავში განმარტოებულს წარუდგენ უფალს, იხილავ, რა საკვირველ ცვლილებებს წარმოშობს იგი მასში. ღმერთი, უპირველესად, ღვთაებრივი სიმშვიდით შეგამკობს, რომელიც ძღვენია, ნიჭია და როგორც უდიდესი გრიგოლ სოლუსკი ამბობს, შემძლებელია შენში დანარჩენი ნიჭების შემკრებად და სათავსოდ იქცეს. ო, გასაოცარო ერთობავ, უზენაესის უძვირფასესო საგანძურო, სადაც უფალი შეისმენს შენსას და სადაც თავადაც ესაუბრება შენს გულს. ო, უდაბნოვ და განმარტოებავ, სადაც აღორძინდა სამოთხე! მხოლოდ სიმშვიდეშია შესაძლებელი უფალთან მიახლება და საუბარი. მივალ და ვნახავ ამ დიდებულ სანახავს (მაყვლოვანს) (გამ.3,3), - ამბობს მოსე სინას უდაბნოში გრძნობით, მაგრამ გონივრული და ზემდიდარი ჭვრეტით. თუ შენც გსურს ეს, შიშველი ფეხით მიეახლე ამ ადგილს, რადგან ეს წმიდა მიწაა, განიშიშვლე ფერხი, ანუ სული - დაე, იგი ცარიელი და თავისუფალი იყოს ყოველგვარი მიწიერისგან. ამ გზაზე ნურც აბგას, ნურც კვერთხს ნუ წაიღებ, როგორც უბრძანებს უფალი თავის მოწაფეებს (ლუკ. 10,4). შენ უკვე აღარაფერი უნდა გსურდეს ამა სოფლისგან. ნურავის მიესალმები ამ გზაზე, როგორც უბრძანა თავის ყრმას ელისემ და როგორც უფალმა დაუბარა მოწაფეებს. ყველა შენი გულისსიტყვა, განწყობილება და სიყვარული ღვთისკენ მიმართე და არა შექმნილი არსებებისკენ. მკვდრებს მიანდე თავიანთი მკვდრების დამარხვა (მათ. 8,22). მარტომ იარე ცოცხალთა მიწით და სიკვდილს წილი არ ექნება შენში.